Linguistics Explained In Pashto

 لسانیات Linguistics

لسانیات دَ ژبې دَ سائنسی مطالعې نوم دے 

دَ دنیا ټولې ژبې دَ انسانی نطقی اعضاؤ

(Speech Orgens)

 نه دَ ادا شوو ترتیب شوو غږونو 

( sytematic sounds)

 نه جوړی دی اؤ جوړېږی

 دَ دغه ترتیب شوو غږونو پهـ ذریعه مونږ خپل  جذبات احساسات اؤ کېفیات  نورو ته وړاندې کوو اؤ دَ خپل مافی الضمیر اظهار پرې کوو څنګه چې مونږ دَ غږ اعنی دَ ( sound)خبره وهـ کړه نو پهـ ژبه کښې دَ ټولو  اهمه خبره دَ غږونو ده اعنی غږونه هغه وخت هم موجود وو کوم وخت چې دَ تحریر څهـ شکل نهـ وهـ 

دَ ژبې دَ مطالعې څلور  اړخونه دی پهـ هغې کښې وړومبے اړخ (Phonetics)

 دے چې دَ 

phone 

مطلب دے غږ اؤ

 tics

 مطلب سائنسی مطالعه  مطلب ئې شو دَ غږ سائنسی مطالعه پهـ فونیټېکس کښې دَ غږونو عامه مطالعه کولے شی اعنی پهـ دې کښې دَ دغه اعضاؤ مطالعه هم کولے شی چې دَ کومو پهـ مدد سره چې غږونه جوړېږی دَ فونیټېکس بیا ځانله درې اړخونه دی چې یؤ ته ارټیکولېټری فونیټېکس

(Articulatory phonetics)

وایې بل ته اډېټری فونیټېکس

( Auditory phonetics)

 وایې  اؤ بل اکوسټک فونیټېکس 

(Acoustic phonetics )

 دے

پهـ ارټیکولېټری فونیټېکس کښې دَ دغه اعضاؤ دَ مطالعې نه علاوه دا مطالعه کولے شی چې غږ څنګه پېدا کېږی؟

 (?How sounds are produced )

 اعنی دَ غږ پهـ 

Articulation

 یا پهـ

 ( Production) 

پهـ کښې خبره کېږی 

دې نه علاوه  اډېټری فونیټېکس دے پهـ کوم کښې چې دَ غږ پهـ اؤرېدو خبره کېږی چې غږ څنګه اؤرېدلے کېږی اؤ څنګه اخستلے کېږی اعنی

How sounds  are recieved

 دَ غږ پهـ 

Receiption

 یا 

listening 

پهـ کښې خبره کېږی 

دغه شان پهـ اکوسټک فونیټېکس کښې دَ غږ پهـ ترسیل خبره کېږی چې غږ څنګه ترسیل کوې دَ غږ دَ ټرانسمشن مطالعه ده اعنی

 (How sounds are tansmitted?)

 پهـ فونالوجی

 (Phonology)

کښې دَ اوازونو پهـ تنظیم خبره کېږی چې څهـ رنګ دَ یوې مخصوصې ژبې غږونه ترتیب مومی اعنی

 sounds patterns

پهـ کښې مطالعه کېږی

 Phonology is the study of different sounds and the way they come together to form speech and words.

پهـ فونیټېکس کښې فون

 (phone)

 مطالعه کېږی فون غږ ته وایې   مارفیم دَ بامعنی اوازونو وړه اکائی ده اوازونه خپلو کښې میلاوېږی اؤ دَ هغې نه وړې وړې با معنی اکائیانې جوړېږی هم دغه وړو با معنی اکائیانو ته مارفیم وایې 

 (The smallest  meaningful  unit of sounds is called morpheme)

پهـ فونیټېکس کښې دَ غږ عام مطالعه اعنی

 (Genral study of sounds)

 کېږی 

اؤ پهـ فونالوجی کښې دَ یوې مخصوصې ژبې دَ با معنی اوازونو دَ منظم کېدو مطالعه کېږی اعنی دَ یوې مخصوصې ژبې دَ غږونو دَ ترتیب مطالعه ده 

داسې مطالعه چې دَ لفظونو دَ  جوړښت پهـ عمل خبرې کوی مارفالوجی

(Morphology) 

 نومېږی اعنی پهـ 

(Words formation)

 پهـ کښې خبره کېږی  دَ مارفیم مطالعه مارفالوجی ده

 (The study of morphemes is called morphology)

مارفیم دغه وړه بامعنی اکائی ده  دغه وړو با معنی اکائیانو نه څنګه لفظونه جوړېږی نو دغه مطالعه پهـ مارفالوجی کښې کېږی

بیا سینټېکس

(Syntax )

 دے پهـ یوه جمله کښې دَ لفظونو دَ ترتیب څهـ اصول وی دغه پهـ جمله کښې دَ لفظونو دَ ترتیب مطالعه سینټېکس بللے شی  

دَ جملې پهـ جوړښت باندې دَ پوهېدلو دپاره دَ سیټېکس مطالعه کولے شی 

(The study of arrangement and word order in a sentence is called syntax) 

دغه شان بیا دَ لفظ پهـ معنی باندې چې پهـ کوم علم کښې خبره کېږی نو هغه (Semantics ) سیمنټېکس نومېږی خو سیمينټېکس کښې دَ لفظ یا جملې پهـ لغوی معنیو

 (Lexical meaning)

 بحث کېږی دَ معنیو مطالعې ته معنیات یا

(Semantics )

وایې  

 The study of meaning( lexical meaning) is called semantics.

محـمـد مـــــهـــران.