When Was Rahman Baba Born? Pashto Research Paper.
رحمان بابا د چا همزولے ؤ؟
(د نوو زیاتونو سره)
ما ډېرو ځایونو کښې لوستلي ؤ، چې رحمان بابا د خوشحال د مشر زوي اشرف خان هجري همزولے ؤ ـ نن دغه خبره تر څۀ حده حقیقت ته رسووم ـ چې د کوم زوي ئې همزولے ؤ؟
د پښتنو د کم علمۍ وجه به ووایو کۀ بدنصیبي ، چې د وړومبي دور د ګڼ شمېر لیکوالانو ژوند ئې په تیارۀ کښې دے ـ رحمان بابا هم په هغۀ لیکوالانو کښې شامل دے، چې افاقي شهرت خو لري ولې ژوند ئې په بشپړه توګه نۀ دے معلوم، څوک یوه نېټه یادوي څوک بله ـ د رحمان بابا د پیدایش په اړه پټه خزانه کښې دي
"عبدالرحمان بابا پۀ سنه (۱۰۴۲) هجري پیدا شو
داسې آزاد دائرة المعارف ویکیپیډیا د رحمان بابا په اړه وائي:
"پشتو کے عظیم صوفی شاعر عبد الرحمن(1632-1711ء) مہمند قبیلے کی ایک شاخ غوریہ خیل سے تعلق رکھتے تھے۔ پشاور کے قریب بہادر کلی میں پیدا ہوئے۔ اپنے زمانے کے معتبر علما سے فقہ اور تصوف کی تعلیم حاصل کی۔ پشتون شاعری کے حافظ شیرازی کہلاتے ہیں۔ آ پ کا کلام تصوف کے رموز و عوامض سے مملو ہے۔ مجموعہ کلام دیوان کے نام سے شائع ہو چکا ہے۔ اس میں پانچ ہزار کے قریب اشعار ہیں۔ مزار پشاور کے جنوب میں ہزار خوانی کے مقام پر واقع ہے"
دې نه علاوه قلندر مومند د رحمان بابا د پیدائیش کال ۱۰۸۱ هـ ښودلے دے وروسته د څۀ شواهدو په بنیاد صحیح نۀ دے ثابت شوے ـ
د پیدائیش د صحیح کال معلومولو په لړ کښې چې کوم داخلي شهادت زمونږ رهنمائي کوي ، هغه د رحمان بابا د دیوان یو شعر (د اورنګزیب عالمګیر باره کښې لیکلې شوے غزلیه نظم) کوم کښې چې هغه د خپل پوخ عمر زکر کوي
"د دغه نظم وئیلو کال محقیقینو ۱۱۱۹ هجري ثابت کړے دے او پۀ دغه نظم کښې رحمان بابا پۀ دغه وخت کښې خپل عمر ۵۵ کاله نه اوړېدلے ښودلے دے
تر پنجا و پنجه تېر شوې
تۀ لا ځان بولې پسر
پۀ دغه حساب تقویم الحق کاکاخیل صېب د رحمان بابا د پیدائیش کال ۱۱۱۹-۵۵= ۱۰۶۴ هجري راویستے"
د دې نه علاوه پرې هم ډېر سیرحاصل بحثونه شوي (کتابونه مقالې لیکلي شوي) زۀ هغه بحثونو کښې نۀ ځم صرف د دې د ثابتولو کوشش کوم چې رحمان بابا د خوشحال د کوم زوي همزولے ؤ ـ
خوشحال خټک چې پۀ کال ۱۰۲۲ هجري کښې پیدا شوے دے ـ د ۱۸ کالو په عمر کښې ئې وادۀ شوے دے ـ وړومبے زوے ئې اکبر خان پیدا شو چې پۀ ماشومتوب کښې وفات شو ـ اؤ بیا پۀ ۱۰۴۴ هـ کښې اشرف خان هجري پیدا شو ـ د همیش خلیل صېب مرتب دیوان مقدمه کښې دي:
"هجري د ستر خوشحال خټک مشر زوے وو ـ پۀ کال ۱۰۴۴هـ پۀ روژه ۱۶۳۵ع کښې زېږدلے دے ـ"
یؤ بل کتاب کښې دي
"۱۰۴۴ هجري کښئ د خوشحال خان زوے اشرف خان پیدا شو"
پښتو ویکیپیډیا هم وائي
"اشرف خان هجري (زوکړه ۱۰۴۴ لېږديز سپوږميز کال (د ۱۶۳۵ زېږديز کال مارچ) - مړینه ۱۱۰۶ ) د افغانستان يو پښتو ژبی بااستعداده شاعر، د خوشحال خان خټک مشر زوی او زړور سرتېری وو"
داسې ډېر لیکونو کښې د اشرف خان هجري د پیدائیش پۀ کال ۱۰۴۴ هجري پوهان متفق دي ـ
د خوشحال زامنو کښې عبدالقادر خان خټک هم ډېر د زکر وړ شخصیت تېر شوے چا ته چې د "تورې اؤ قلم خاوند" هم وئیلې شوے دے ـ د پیدائیش په حقله ئې پټه خزانه وائې:
"دده تولید پۀ سنه (۱۰۶۱) هجري ۲۳ د جمادي اثاني واقع شوی ؤ-"
پټه خزانه کۀ بلها اعتراضات پرې هم دي (پۀ رد اؤ تائد کښې ئې لیکونه/کتابونه لیکلې شوي) خو بیا هم هغه تاریخي دستاویز دے چې وړمبني دور د څو شاعرانو د ژوند څۀ نه څۀ خاکه ئې وړاندې کړي ده ـ خو د عبدالقادر خان خټک باره کښې ورکړے شوے دا کال د هغه مرتب دیوان غلط ثابتوي هغې کښې دي:
"عبدالقادر خان د خوشحال خان خټک زوءې دے ـ د کال ۱۰۶۳ هـ د زی الحجه پۀ پنځویشتم تاریخ (مطابق نومبر ۱۶۵۳ء) پۀ خپل کلي اکوړه خټک کښې پیدا شو ـ دده د پیدائیش تاریخ د ابجدو پۀ حساب هم لۀ دۀ د نامې "عبدالقادرخان" څخه راووځي"
د دۀ په اړه یو بل ځاے دي:
"عبدالقادر خان خټک (زوکړه ۱۰۶۳ سپوږميز لېږدي کال -مړینه ۱۱۲۸ س ل کال) د لوی افغانستان يو لوی پښتو ژبی شاعر، ليکوال، ژباړن او د خوشحال خان په زامنو کې تر اشرف خان هجري وروسته دويم زوی دی."
د عبدالقادر خان خټک نه علاوه د خوشحال یو بل زوے هم په دغه کال پېدا شوے چې ذکر ئې داسې راځي:
"عبدالعزیز خان: ۵ ذی الحجه ۱۰۶۳هـ (نومبر ۱۶۵۳ء) میں پیدا ہواـ عبدالقادر خان ہی سے سال ولادت عیاں ہے"
داسې یو بل ځاے د خوشحال خټک د یو زوي ذکر راغلے چې دا سید تقویم الحق کاکاخیل د حساب تر مخه بیخي د رحمان بابا په همزولتیا کښې دے ـ
"عادل خان کا سال ولادت 'بفرخنده فال ذاد' (۱۰۶۴هـ) ہے"
دې نه علاوه خوشحال نور زامن هم د ۱۰۶۰هـ او ۱۰۷۰هـ ترمېنځه پېدا شوې دي ـ سکندر خان خټک (۱۰۶۲هـ) د خوشحال خټک مشهور زوے هم په دغه دوره کښې زېږېدلے ـ
د دې ټولو حوالو نه پس زۀ په دې نتیجه ورسیدم چې د رحمان بابا د پیدائیش په کال ۱۰۶۴ هجري اکثریت پوهان متفق دي او د اشرف خان هجري د پیدائیش کال ۱۰۴۴ هـ دے ـ د عبدالقادر خان خټک او عبدالعزیز خان ۱۰۶۳ هـ دے ـ داسې د عادل خان ۱۰۶۴هـ دے ـ نو په دې اساس زۀ وئیلے شم چې رحمان بابا د خوشحال د زامنو عادل خان، عبدالعزیز خان او عبدالقادر خان خټک په همزولتیا کښې ؤ ـ خو اشرف خان هجري ترې تر شلو کالو پورې مشر ؤ ـ
/
عدنان خیالي
۲۰۱۹
ـــــ
نوټ: دا لیک مې په ۲۰۱۹ کښې کړے ؤ ـ په فیس.بک مې هم شئیر کړے ؤ ـ نن مې د نوو اضافو سره تاسو سره شریک کړوـ
(کۀ چاپ کیږي او کۀ نۀ خو زما غرض تاسو ته تر څۀ حده خبره تحقیق ته رسول وو، د کمي زیاتي بخښنه)
When Was Rahman Baba Born? Pashto Research Paper. Date and year of Rahman Baba Birth. Pashto research about Rahman baba Birth Year. Who was Elder ? Rahman baba Or Khushal Khattak. Details of Rahman Baba Life in Pashto bio data and Biography of Rahman Baba
Comments
Post a Comment
Thanks for visiting Pashto Times. Hope you visit us again and share our articles on social media with your friends.