Pashto Calendar, Persian, Hindi And Islamic Calendar. Pashto Months Names
By Rizwanullah Shamal Baroon Dir Lower.
ګروپ کښې چا پوسټ کړے وۀ چې پښتو کښې د میاشتو نومونه څۀ دي؟ ما هلته دا تفصیلي کمنټ د پوهې په غرض شریک کړو. خو غوښتل مې چې دلته یې د یو جدا پوسټ په صورت کښې ستاسو سره شریک کړم
اصل کښې درې قسمه کلینډرې استعمالیږي.
شمسی
solar calender
چې د نمر په حساب سره وي
لکه جنوري فروري تر دسمبره
ارین خلک بیا دغه شمسی کلینډر د کتک مګهر تر پوهـ ماګهـ پورې وائی.
دوېم قسم کلینډر قمري
lunar calender
کلینډر دے چې د میاشتو حساب یې د سپوږمۍ د وړې کیدلو غټې کیدلو په بنیاد وي دغه کلینډر د محرم صفر نه تر ذي الحج پورې وي.
پښتانۀ دغه قمري هجري کلینډر بیا د عاشورې (حسنیانو) نه شروع کوي تر لوے اختر میاشت پورې یادوي.
درېم کلینډر
astronic calender
د ستورو د حساب کلینډر دے چې حمل، ثور تر حوت پورې دے. پښتانۀ دغه نومونه د ورے ، غوائی نه تر کب په نومونو یادوي.
خلاصه دا چې پښتنو درې واړو کلینډرو د میاشتو د پاره خپل نومونه لري.
د شمسی د پاره کتک مګهر وغیره
د قمري هجري د پاره حسنیانو صفره وړومبۍ خور وغېره نومونه استعمالوي
او د اسټرونک یعنې د ستورو د حساب د کلینډر د پاره د ورے غوائی غبرګولې وغېره نامې استعمالوي
البته یو وضاحت او هغه دا چې د قمري او ستورو د کلینډر د موجوده پښتو نومونه په مکمله توګه د پښتو لفظونه دي د دې بر عکس د شمسی د پاره د هندي یا سنسکرت لفظونه کاروي ځکه چې هم د دغه سنسکرت د پښتو سکه خور ده دواړو ژبو په یو ځاے استوګنه کړي نو یواځې هندیان نۀ بلکې اکثره ارین خلک دغه نومونه اخلي
دا بالکل داسې ده لکه د پښتنو د اکثره قبیلو نومونه د سنسکرت دي خټک داوړ کاکړ وردګ دا ټول نومونه هم د پښتو نۀ دي خو د پښتنو دي. هم دغه شان دغه د میاشتو نومونه د پښتو نۀ دي خو د پښتنو د پاره دي
بل د سنسکرت دغه نومونه ځینې مفغن شوې او ځینې خپل د پښتو نومونه پکښې هم دي لکه ساون ته پشکال پوګهـ ماګهـ ته سپینه څله او توره څله وئیلے شي
دغسې څه نومونو کښې بدلون هم راوستے شوے او مفغن یعنې پښتو کړے شوي. لکه. اسوج ته اسو بهادو ته بادرو، بیساکهـ ته ایساکۍ.
پکار ده خلک ړومبے په دې خبر شي چې پښتانۀ چې کوم وړومبۍ خور وروستۍ خور کلینډر استعمالوي دا هجري قمری یعنی د اسلامی کلینډر د میاشتو نومونه دي.
دوېم چې کوم کلینډر د افغانستان خلک استعمالوي د کب سلواغې لړم په نومونو دا اصل کښې د ستورو د برجونو د حساب کلینډر کوم ته چې ثور حمل سرطان وغیره وئیلے شي دا هغه کلینډر دے.
درېم کلینډر کوم چې جنوري فروري شمسی کلینډر دے. ارین خلک دې د پاره د چیتر پهاګڼ هاړ جیټهـ وغیره نومونه اخلي.
د هندي کلینډر میاشت د انګریزی کلینډر د ۳۱، ۱۴ تاریخ نه شروع کیږي
د ستورو د حساب کلینډر د ۲۱ یا ۲۲ تاریخ نه شروع کیږي.
د اسلامي کلینډر حساب د سپوږمۍ د حساب یعنې د میاشت د راختو سره وي په دې وجه د دې د شروع کیدلو او ختمیدلو موده غېر معین وي
د astronic calender د میاشتو نومونه پښتو کښې داسې دي.
۱_وری( حمل)
۲_غوايي(ثور)
۳_غبرګولی(جوزا)
۴_چنګاښ(سرطان)
۵_ زمری(اسد)
۶_ وږی(سنبله)
۷_ تله(ميزان)
۸_ لړم(عقرب)
۹_ ليندۍ(قوس)
۱۰_ مرغومی(جدي)
۱۱_ سلواغه(دلوه)
۱۲_ کب(حوت)
د سنسکرت کلینډر د بکرما جیت د وخت نه تقریباً ۵۷ قبل مسیح کښې شروع شوے دے
د سنسکرت د solar calender د میاشتو نومونه داسې دي
چیتر ... چیتر
پهاګن.... پګڼ
جیټهـ.... جیټ
بیساکهـ..... ایساکۍ
هاړ .... هاړ / هړ
ساون .... پشکال
بهادو..... بادرو
اسوج .... اسو
کتک ... کتک
مګهر . مګر
پوګهـ .. پوهـ / سپینه څله
ماګهـ . ما / توره څله
د lunar calender د میاشتو نومونه
محرم. حسنیان
صفر. صفر
ربیع الاول. ړومبۍ خور
ربیع الثانی..... دوېمه خور
جمادی الاول. درېمه خور
جمادی الثاني. وروستۍ خور
رجب برات
شعبان ..... زبرګه
رمضان روژه
شوال وړوکے اختر
ذی القاعده میانه
ذی الحجه لوے اختر
....... دې سنسکرت شمسی کلینډر ته مونږ د زمیدارو حساب هم وایو. او دغه زمیندارو د میاشتو سره څه خاص متلونه هم تړلي وي. لکه د مثال په طور
چیتر چې ورنده شي په پټو کښې ځګے ورک شي
او پګڼ چې ورنده شي په خمبو کښې ځګے ورک شي
ځګے مطلب ځاے
اسو... ودې سو
بادرو ... باد راوړه په مېرو .
ستاسو علاقو کښې که داسې متلونه وغیره وی راسره یې شریک کړئ
رضوان الله شمال
Comments
Post a Comment
Thanks for visiting Pashto Times. Hope you visit us again and share our articles on social media with your friends.