Nawagai Momando Wrana Krala. Pashto Folk Song Background and lyrics.
*ناواګۍ مومندو ورانه کړله د دير نوابه* !
دا سندره زما ډېر خؤښه وه خو زۀ پۀ کښې ډېر شکي هم ووم
هغه وجه دا وه چې چا به په يو قسم وئېله او چا به پۀ بل قسم وئېله نو ما دا تاريخي حقيقت نۀ ګڼلو نو نن مې د مولا خانزېب صېب کتاب لوستلو نو ټول تاريخ مې مخې ته راغلے ډېر خوشحاله شوم او غوښتل مې چې د ملګرو سره يې شريک کړم مختصرٙٙ ـ
د دې سندرې شاليد دا دے چې کله د باجوړ ناواګۍ د نوابي رياست نواب صفدرخان دهغۀ زوي مندالي خان ګؤښه کړو او مندالي خان د دغه رياست خان شو ,(دلته ښاغلې په صفدر خان هم خبره کړے خو زۀ خپل ليک زياتول نۀ غواړم ) وئېل کېږي چې مندالي خان ډېر مست سړے وو په سپين اس به سور ګرځېدۀ انګرېز کليف او پتلون به يې اچؤلے وو د پړانګ په څرمن به پۀ دربار کښې ناست وو د خپل رعيت سره يې ډېر ظلم کؤلو پۀ 1912ز کښې د مومندو په سيمه د ساپو قبيلې څۀ اويا کسان يې پۀ ظلم قندارو خاښ پۀ سيمه کښې د غؤنډۍ له پاسه پۀ ګټه حلال کړل د دې کسانو د وژنې سبب دا ؤ چې د ساپو خلکو د ناواګۍ د سيمي دوا غلجي يوه ورځ مړۀ کړل۔ مندالي خان د ساپو قندارو نه قاتلان وغوښتل۔ساپو دغه قاتلان و نۀ سپارل پۀ نتجه کښې يې دغه پېښه منځ ته شوه
يوه ورځ پۀ قندارو کښې د مندالي خان سپاهيانو د تورسرو پۀ سرونو منګي د اسونو نه پۀ نېزو ووهل او مات ئې کړل د ساپو قبيله پۀ دې کار هم خفه شوه ۔ د هغه مړو په وينو ککړې جامې دساپو قبيلې تر سلاله او شونکړې پۀ مومندو قبيلې د فرياد لپاره وګرځولې ۔ د ماصل خان مومند په مشرۍ کښې په کال 1912ز کښې لښکرې راپاڅېدې او مندالي خان يې د قام په مټ د خانۍ نه ګواښه کړو او لکه د کشؤنده يې د سيمه نه وزغلولو ناواګۍ هم پۀ دغه لښکر کښې ورانه شوه بيا د هغه بل ورور چي په چارمنګ کوټکې کښې مېشت وو احمد جان خان نومېدو ډېر ساده مزاج انسان و قام سره يې رويه ښه وه۔کوم زور زياتے به يې نه کؤلو ۔بيا روسته دمومندو سره د نورو خانانو اړېکي خرابېدۀ کله ناکله جګړې به پکښې هم کېدې چې تقريبا درې ځل پکښې ناواګۍ ورانه شوې وه ناواګۍ سيمه چونکې د دې رياست نه بلکې د مغلو د وخت نه تاريخي پلازمېنه وه او د هغه دور د قامونو په صلاح به رياست چلولے شو۔ خو چې کله به جګړه جوړه شوه نو دې سيمه به پکښې اغېزمنه کېده دغه تاريخي ارزښت نن هم د ناؤګۍ د سيمې دے ۔ دا اولسې سندره پۀ دغه شلېد کښې وئېل شوې او پۀ پښتو اولسي ادب کښې ډېر شهرت لرې
پۀ کابل کښې چې کومو سندرغاړو وئيلې ده نو په هغې کښې د دير نواب ياد شوے دغه سندره د 1912ز د دؤر سره اړين ده او د دير نواب ته پکښې فرياد دے
او د کوزې پښتونخوا سندر غاړي دښار نواب يا د جانې زويه يادوي
نو دا د روسته دور سره اړه لرې چې په ښار کښې د نواب سردار خان نه پس دهغۀ زوے محمد جان خان د 1938ز پورې واکمن وو چې په جاني به يادېدو محمد خان چې په خپل وخت کښې ډېر زورور خان وو د دۀ د مرګ نه پس د دۀ ځوي عبدالسبحان خان و د جاني زويه عبدالسبحان خان ته وئېلے شوي ځکه اخري جنګ هم 1969ز کښې شوے وو دغه شان د ناؤګۍ او د ښار نواب تر منځ هم د دغه دور نه ورستو ديارلس کاله فتنه چلېدلې ده ۔ غټ غټ جنګونه به په کښې کېدل چې د غلو غونډ او پېورې په جنګونو يادېږي په سوونو خلک پکښې مړۀ شوي پۀ دغه باب نور هم وقعات ښاغلي خانزېب مولا راوړې لږ لږ مو ترې واخست او کۀ څوک يې ګورې نو د هغه دا کتاب دې تر لاسه کړي (باجوړ د تاريخ په رڼا کښې)
دې سندره کښې د جانې زويه يا د ښار نوابه! يا د دير نوابه دا فريادونه دوۍ ته شوي وو
نو کۀ پۀ هر ډؤل وئېل کېږي فقط تاريخي حقيقت لري
ليکچر د مولنا خانزيب صېب د کتاب نه
رقم الحروف شهزاد انقلابي
Comments
Post a Comment
Thanks for visiting Pashto Times. Hope you visit us again and share our articles on social media with your friends.