Peeran, Mulan, Sayedan, Taliban, Qureshi, Saddat. Pashto Info

Peeran, Mulan, Sayedan, Taliban, Qureshi, Saddat. Pashto Info 

By Waqas Esapzai

د اوسنې وخت دیوبندیان لکه د مولانا فضل الرحمان د جمعیت نیولې د مولانا محمد خان شېراڼي سریېره د افغانستان اسلامي امارت چړیان چې په یو څو سېپارو نۀ یوازې ځانونه دولتي چوکیو ته رسوي؛ بلکي د چوکو د حصول لپاره واکمن رژیمونه هم نړوي؛ بیا ځانونه د امام ابوحنیفه پېروان هم ګڼي، حالانکي دا خلک د وهابیانو، حنبلیانو او دیوبندیانو ګډوډونه ده' حنفیان خو بلکل نۀ برېښي؛ ځکه چې امام صېب په نقش و قدم روان نۀ دي، امام صېب تل ځان د سیاست او دولتي منصب څخه ژغورلی ووـ 

بلخوا هاغه ملایان چې د مذهب پر بنسټ خپل نسل د عربو سره تړي' ځان سره به د سید مختاړې او د قرېشي وغېره ورستاړی تړي، پښتنه ټولنه کې به ځانونه په دې نومونو وچت حسابوي' نو هغوي ته هم عرض دی' چې امام صېب چرې هم ځان د منصب او نوموړتیا لپاره عرب النسلو پورې نۀ وو تړلی، د قضاوت لپاره به زۀ تاسو ته د امام صېب یوه واقعه د بیلګې په توګه وړاندې کړم ـ 

~ د ابوجعفر منصور په خپل دوره سلطنت کې د قضاة لپاره څلور کسان [ ۱- امام ابوحنیفه, ۲- سفیان ثوري, ۳- مسعر ابن کدام, ۴- شریح] خوښ کړی وو او پرېکړه یې کړې وه' چې پر دې کې به یو قاضي اسلام جوړوې!

او رښتیا خبره دا ده' چې دوې څلور واړه د خپل وخت تکړه او نوموړې عالمان وو، چون ابوجعفر منصور خپلو نوکرانو ته امر وکړ؛ دا څلور واړه کسان راله راوغواړئ!

کله چې د ابوجعفر منصور ایلچي دوې څخه راغللو او دوې یې د ابوجعفر حضور ته روان کړل' نو امام صېب پر لاره ملګرو ته ویل; زۀ به ځان په خپله څېره د قضاة چوکۍ څخه وژغورم، مسعر دې له ځانه لیونی جوړ کړې، سفیان دې له درباره وتښتې او پاتې شو شریح' نو دی به قاضي جوړ شي؛ چون همداسې وشول!

سفیان خو له لارې وتښتېدو او په یو کېښتۍ کې کېښناستو او ماڼوګانو ته یې چغې وهلې" ما پټ کړئ؛ حکومت زما سر غوڅول غواړې او بیا یې د پیغمبر محمد دا حدېث هم وویلو;

«من جغل قاضیا فقد ذبح بغیر سکین»

ژباړه: «څوک چې قاضي جوړ شو، هغۀ بغیر له چاړې حلال شو»

چون سفیان ځان ماڼوګانو څخه پټ کړو او پاتې دوې درې واړه د ابوجعفر منصور دربار ته لاړل!

ابوجعفر منصور په ځانګړې توګه امام ابوحنیفه ته عرض وکړ؛ تا له د قضاة په منصب متمکن کېدل پکار دي ـ 

امام صېب ورته په ځواب کې وویل; ای امیر مومنین! زۀ عرب النسل نۀ یم' بلکې تش ددوې مینه وال یم؛ ځکه عربان صاحبان به زما په حکم چلولو خوشاله نۀ وي ـ

ابوجعفر منصور ورته په ځواب کې وویل; صېبه! دا عهده د نسب پورې اړه نۀلري' بلکي د علم پر بنسټ ده ـ

امام صېب ورته زیاته کړه؛ زۀ رښتیا وایم' چې ددې منصب وړ نۀ یم؛ که چرې زما خبره رښتیا وي' نو خبره ختمه او که چرې دروغ وختله' نو دروغجن قاضي به څنګه د مسلمانانو لپاره وړ وي؟

که چرې تاسې ځان د خدای خلیفه ګڼئ' نو څنګه به یو دروغجن خپل نایب جوړوئ؟

کله چې د مسعر بن کدام وار راغی' نو مخکې شو او د ابو جعفر منصور لاس یې ونیوه او ورته یې ویل; ابوجعفر منصوره! ته ښۀ یې؟

ښځه او بچې دې ښۀ دي؟

د ابوجعفر منصور د خولې نه بې اختیاره ووتل; دی له درباره وشړئ، دا سړی ماته لیونی ښکارې!

ددې نه پس د شریح وار راغللو، ابوجعفر منصور دۀ ته وویل; تاله د قضا پر منصب راتلل پکار دي ـ

شریح ورته په ځواب کې ویل; زۀ سودایي یم، زما مزغه کمزوري دي!

ابو جعفر منصور ورته زیاته کړه; خپله درملنه وکړه, عصار هائے موافقه او نبیذ هائے مثلث کاروه، عقل به دې کامل شي ـ

اخیر د قضا منصب د شریح پر غاړه شو او امام صېب هغۀ وخت شریح پرېښودو او بیا یې ورسره چرې هم خبرې اترې ونۀکړې! ~ (۱) 

سرچېنه:

(۱) کشف المحبوب، ص ۲۱۴، ۲۱۵

Peeran, Mulan, Sayedan, Taliban, Qureshi, Saddat. Pashto Info. Saidan Sook Di? Who Are Saadat? Who Are Sayyed?  Who Are Qureshi? Sayyed People, Sayyed Tribes In Pashtuns, Sayyed Pukhtuns, Sayyed Panjabi, Sayyed Of Multan, Pashto Pedia, Pashto Info, Pashto Learn, Pashto Times.

By Waqas Esapzai