Ancient Pashtun Tribes, Pashtun Ancient Dynasties By Nazeefullah Nuzhat
«د لرغونې زمانې نه د پښتنو ملي واکمني او د پښتنو اوسنی ملي ناورین»
لیکوال: نظیف الله نهضت
***
وړومبی برخه
/
لرغوني پښتانه
پښتانه د اصل نه اریایان دي، د هغوي اصلي ټاتوبی اوسنی بلخ دی، د تاریخي اسنادو په بناء اریایي قبایلو په بلخ کې خپل لوی مرکز او پلازمېنه جوړه کړه. پښتانه د هغۀ اریایي قبایلو یوه څانګه ده' چې په تاریخ کې د هنداو اریایي په نوم مشهور دي. دا نظریه د پښتون کلیمې او پښتو ژبې په تاریخي او لغوي څیړنې مبني ده
علمي څېړنو دا ثابته کړې' چې د اریایانو لومړی مسکن د پامیر لوړې سوکې او د امو د رود سرچېنې دي' چې بیا یې په بلخ کې خپل مدنیت جوړ کړ. باختر نه هند ته د اریایانو مهاجرت د 2000 قبل میلاد نه تر 800 قبل میلاد پورې اټکل شوی. پښتانه د 5 زره کلونو نه زیات لرغونی تاریخ لري؛ پښتنو خونړې جنګونه، لوی کړاونه او ستر تاریخي عظمتونه تیر کړې دي، په تیر تاریخ کې هغوي په مختلفو نومونو یاد شوې، د پښتنو ټاټوبی پخوانی بلخ، پخوانۍ ګندهارا او د مورخ هیرودت په اند پکتیک او پښتونخوا نومیده، پښتانه د توکم له پلوه اریایان دي، د اریایانو لرغونې کتاب ریګویدا په حواله 3500 کاله د مخه په اریایي سرودونو کی پکتها د پښتنو پاچا او پکهت د پښتون په نامه یاد شوی، همدارنګه په دغه کتاب کې د لسو اریایي قبېلو په جګړه کې پښتانه د پکهت په نامه راغلې. همدارنګه 500 کاله د میلاد نه دمخه د پاچا داریوش په وخت دغه پاچا د بحیره عرب د شاوخوا سیمو د معلومولو لپاره یونانی امیرالبحر کالی ساکس وګمارل شو؛ هغه د پکتیا په لار اباسین ته لاړ، هغه خپله سفرنامه ولیکله او په هغی کې یې د پښتنو سیمه د پکتیکا په نامه یاده کړه
د یادونې وړ ده چې پښتانه د افغانستان اصلي اوسیدونکي دي، هغوی د مخالفینو د ادعا په خلاف په اریایي توکم پوری تړاو لری، هغوي نه عرب او نه یهود دي، ددغو حقایقو د وضاحت لپاره محققینو او تاریخ لیکونکو ډېر کار کړی دی. هغوي عقیده لري چې اریایانو په افغانستان کې د اوستا کتاب او په هند کې د ریګویدا کتاب درلود' چې د هغوي نه راپاتې اثار د عالمانو او مورخینو لخوا د منبع او تاریخي اسنادو په حیث کارول کېږي
د باختر اریایي قبېلی یوه څانګه همدا پکت یا پښت او پخت ده' چې د بخدي په نوم هم یاده شوې ده. ددوې نوم بخدي په اوستایي کلماتو کې موجود دی، د اوسنې بلخ نوم د همدې قبیلی د نوم نه اخستل شوی دی، پښتانه لرغونی تاریخ لري' چې په اوستا او ریګویدا لرغونې مقدس کتابونو کې تر نن پورې موجود دي او په ټولو زړو اریایي سرچېنو کی د پښتنو نوم نښان، تاریخي دریځ او د استوګنې سیمې ښودل شوې' چې تاریخ یې د پښتون ملت په نوم پیژني.
پښتانه د اریایایي قبېلو هغه برخه ده' چې د هندوکش په جنوب کې راکوز شول، بیا د سپین غر په دواړو خواو یعنې د اریانا په جنوب شرقي سیمو کې میشت شول، د پښتنو د ځینو شاهانو نومونه هم په ریګویدا کې ذکر شوې دي، پښتانه د اریانا په جنوب شرقي سیمه چې د سپینتا ګوناګري یا سپین غر په نامه یادېده؛ چې بیا ددغه غره پر شاوخوا میشت شول او بیا یې د پکتیکا په نوم شهرت وموند. د پښتنو سیمې تر سندهـ پوری رسیدلې، د هیرودت په وینا; پښتنو پر پختیا او پختیخا، پکتیا او پکتیکا باندې هم خپل نومونه کیښودل' چې د پښتنو د سیمو او وطنونو معنا ورکوي؛ د تاریخي څېړنو نه دا معلومه شوه' چې د بلخ یا بخدي لومړۍ شاهي کورنۍ یعني پیشدادیان پښتانه وه. تاریخپوه ډاکټر توروایانا وایې; «پیشدادیان پښتانه دي' چې یما یې اخیري پاچا وه.»
حبیبي وایې: «پشدادیان یارداتان بارداتان پښتانه دي' چې په اوستا کې د پره ذاته په نوم یاد شوې دي' چی یو پاچا او پهلوان یې هوشنګه، د پره ذاته پیشداد پښتون په نوم ملقب وه.»
وتلی مورخ کهزاد دا ثبوت وړاندې کوي' چې یارداتان د بلخ بخدي سره تړاو لرونکي پښتانه دي' چې د بلخ بخدي، پخدي په نومونو کې یې هم اغېزه لیدل کېږي.
کیانیان هغه پخواني پیشدادیان دي' چې د کاوه په نامه یې په بلخ کې د واکمنۍ بله لړی پیل کړی وه، د پښتنو ددې شاهي کورنۍ مشر کاوه کواتا وه' نو ځکه دا کورنۍ د کاوه کیاني په نامه مشهوره شوه، د پښتنو بله شاهي کورنۍ د ګیومرتن سلسله ده، د بلخ دغه شاهی کورنۍ د پیشدادیانو یارداتانو پښتنو کورنۍ نه پیل شوې، د پیشدادیانو سلطنت د زردشت د ایین د پیدایښت نه تقریبا درې زره کاله وړاندی منځته راغلی، د پښتنو ددغه شاهي کورنۍ موسس او مشر «ګیومرث» نومېده، هغه د ببر پوټکي څخه کالي اغوستل، د هغه قام هم د هغه په پیروی سره د حیواناتو پوټکي اغوستل، ګیومرث د بلخ په غرونو کې د خپل قام لپاره د اوسیدو ثابت او مشخص ځای تعین کړ، هغه خپل ښار جوړ کړ او د کوچيتوب ژوند ته یې د «زردشت» د پیدایش نه درې زره کاله دمخه د پای ټکی کېښود؛ نو ځکه پښتون ددې سیمي لومړنی ملت وه' چې د کوچیتوب ژوند نه یې ځایي ژوند پیل کړ، ګیومرث لومړی ملي مشر وه' چې د قام لخوا یی تاج په سر کېښود او په تخت کېناست او په نړۍ کې یې د لومړې ځل لپاره د تاج او تخت دود ایجاد کړ. استاد حبیبي وایې: «په اوستا کې ددې ذکر شوې، په پښتونخوا کې یو لوی پهلوان چې نوم یی هوشنک او د کیومرث د اولاد څخه وه; لقب یې پره ذاته پیشداد پښتون وه، دغو پښتنو د بلخ د البرز په غره کې یې د اناهیتا اریایي رب النوع لپاره قربانۍ کولې، د دیوانو سره جنګېدل او په اوه هیوادونو یې پاچاهي کوله.»
جرمنی عالم دنکرد د هوشنګ په اړوند وایې; «د دهقانۍ په رسم د حکومت کولو دود او د ولس ساتنه همدغه هوشنګ او دده کورنۍ پښتنو ایجاد کړل.»
سر اولاف کیرو او استاد احمد علي کهزاد وایې; «پیشدادیان پښتانه وه او ددوې پاچا هوشنګ په خپل هیواد «پارتا» یا پښتونخوا کې سلطنتي نظام درلود او په خپل نظام کې یې عدل انصاف منځته راوړی وه، ښارونه یې ودان کړل او د خپل ولس د سوکالۍ دپاره یې نوې لارې چارې جوړې کړې.»
تاریخ وایې' چې د کیاني یا کاوه خاندان اخیرنی پاچا «کاوه هوسرا وایا» د خپل ژوند په اخرو وختونو کی د خپلې پاچاهۍ تاج د بیټ نیکه په سر کېښود او بیټ نیکه په بلخ کې د پښتنو پاچا شو، بیټ نیکه په اوستا کې د اتریت په نوم یاد شوی دی، غرغښت یا ګشتاسب د بیټ نیکه زوی دی، ګشتاسب د پلار د مرګ وروسته د پښتنو پاچا شو.
سړبن په اوستا کې د سرند په نامه یاد شوی دی؛ کوم چې د زابلستان د پاچا ګورنګ شاه لمسی دی. د یادونې وړ ده' چې پښتنې قبېلی د غرغښت، بیتنې، سړبن او کرلان نه پیل شوې، د سړبن دوه زامن وه; شرخبون، خرشبون زامن یې شیراني، بړیڅ، اورمړ، ترین دي او د ترین درې زامن وه; سپین ترین او تور ترین، اودالی یا درانی او بیا نورې سلسلې.
یو ملت چې په کومه جغرافیه کې اوسېږي؛ تاریخ یې هم په هغۀ جغرافیه کې جوړېږي او په نړۍ کې د هغي جغرافیی په نوم یادېږي، د پښتنو د اوسنې ټاټوبی په اړه د نړۍ ستر محققان لکه; اکرستن سن، اولاف کیرو، جرمنی دنکرد، استاد کهزاد، حبیبي، ډاکټر توروایانا او نور په دې عقیده دي' چې پښتانه د هغي زمانو څخه په پښتونخوا کې اوسېږي' چې د تاریخ په یاد نۀ دي
د اوسنې لرغونپېژندونکو د نویو څېړونو د نتیجو په اساس د اریایانو تاریخ د 20 زرو کلونو نه زیات دی او په زمکه کې د کنګل د دورې د پای نه پیل کېږي' نو ځکه د پښتنو تاریخ د پښتونخوا تاریخ دی. لکه د فرانسویانو تاریخ د فرانس تاریخ، د جرمنیانو تاریخ د جرمني تاریخ او داسې نور
پښتانه د لرغونې اریایانو د زمانې راهسې په پښتونخوا کې میشت دي، پښتو ژبه د لرغونې اریایانو د ژبو د کورنۍ څخه ده. اوسنۍ پښتو د لرغونې پښتو څخه منځته راغلې ده
«د لرغونې زمانې نه د پښتنو ملي واکمني او د پښتنو اوسنی ملي ناورین»
لیکوال: نظیف الله نهضت
***
دویمه برخه
/
نورو ژبو ته د لرغونې پښتو ژبې بدلون:
کله چې د بلخ نه اریایانو شمال نه تر اروپا پورې مهاجرت وکړ او بیا غرب ته د اوسنې ایران خاورې ته مهاجر شول او په جنوب کې هند ته ورسیدل. د هغوي په ژبه او کلچر کې لوی بدلون راغی او د وخت په تیریدلو سره لرغونې اریایي ژبه چې لرغونې پښتو ژبه وه، بدلون وموند؛ د هغي نه زاړه پارسي بیا پهلوي او بیا اوسنۍ فارسي جوړه شوه.
اریایانو د جنوب شرق په لور هند خاورې ته د مهاجرت په وخت هم د لرغونې اریایي ژبې پښتو نه دغه ژبه په سانسکریت ژبې بدله شوه' چی بیا د اریایي سرودونو کتاب ریګویدا په سانسکریت ژبه ولیکل شو.
د یادونې وړ ده چې اوسنی افغانستان د لرغوني اریایانو په وخت او د غوري پښتنو د سلطنت او د هغي وروسته د پښتونخوا نوم درلود؛ د پښتونخوا نوم د اریایي مدنیت د پیل نه 5000 کلن تاریخ لري.
Comments
Post a Comment
Thanks for visiting Pashto Times. Hope you visit us again and share our articles on social media with your friends.