Mansoor Hellaj Sook O? Who Was Mansoor Halaaj? Pashto Info Mansoor Halaj
د ده خپل نوم ابوالمغیث الحسین بن منصور الخلاج وو۔په 244 هجری یا 858 عیسوی کی د فارس په یو بیدا نومی کلی کی پیدا شوی وو۔او په 309 هجری یا 922 عیسوی کال کی په عباسیه دور کی په دار شوی وو۔بیدا د فارس یوه عربی نژاد قصبه ده۔دا یو صوفی۔عالم۔شاعر او استاد وو۔منصور خلاج د ده پلار وو۔حلاج ورته ځکه ویلی شی چه پلار به ي ډینډت کولو۔ډینډت د لرګی یو مشین وی چه مالوچ پری تومیا کوی۔
په کی نندافی لګیدلی وی۔چه هغی سره مالوچ الوزی او تومیا کیګی۔چونکه اوس سایٸنسی دور دی۔او د مالوچو تومیا کولو نور ډیر مشینونه ایجاد شول نو اوس ډینډت نیشته ختم شوی دی۔ده باندی په عباسی دور کی یوه اوګده مقدمه چلیدلی وه او د خپلو مذهبی او سیاسی عقایدو په وجه ورته پھانسی ورکړی شوی وه
د ده پلار د ده په ورکوټوالی کی د دغه بیدا نومی ځاي نه واسط نومی کلی ته کډه اوکړه چه دغه کلی یا قصبه د قرآن پاک د تعلیم په اړه مشهوره وه۔منصور د دولسو کالو په عمر کی قرآن پاک حفظ کړو۔او د مزید تعلیم حاصلولو د پاره د ابو محمدسهل بن عبدالله چه په سهل النستری هم مشهور دے په سکول کی ي داخله واحیسته۔چه د هغه وخت د دینی علومو حاصلولو د پاره مشهوره اداره وه
چونکه مادری ژبه ي فارسي وه خو د ورکوټوالی نه ي ټول تعلیم په عربي کی کړی وو۔نو فارسی تری هیره شوی وه۔د شلو کالو په عمر کی بصری ته لاړو۔او هلته ي د امرمکی نومی عالم سره د تصوف علم اوکړو۔او هم د دی عالم لور سره ي واده هم اوکړو۔د دی نه پس د مشهور صوفی عالم حضرت جنید بغدادی رح۔ شاګرد شو۔د خپل استادجنید بغدادی په حکم مکی معظمی ته د حج د پاره لاړو۔هلته ي د خانه کعبی په احاطه کی پوره یو کال تیر کړو او ټول کال ي روژه وه۔او خاموشه به وو۔په دی دوران کی ي په سونو شاګردان هم جوړ شول
د دی نه پس مشرقی ایران ته د تبلیغ د پاره لاړو او هلته ي پیځه کاله تیر کړل۔او واپس بیا بغداد ته راغی۔الخلاج څه وخت پس د دویم حج د پاره سره د خپلو څلور سوه شاګردانو دوباره مکی معظمی ته لاړو۔چه هلته پری څه صوفیانو او دوستانو د جادوګر او د پیریانو د لرلو الزام اولګولو۔چه د دغه الزام نه پس دی د انډیا او ترکستان په سفر لاړو چه په هغه وخت کی دا غیر اسلامی ملکونه وو۔په 290 هجری یا 902 عیسوی کی په اخری ځل مکی معظمی ته دحج د پاره په هندوستانی لباس کی لاړو۔خو په واپسی کی په کی ډیر بدلون راغی۔او داسی خبری به ي کولی چه د هغه وخت په دیني طبقه کی د دغه خبرو په وجه بی چینی پیدا شوه۔په دغه خبرو یا نعرو کی یوه نعره د اناالحق هم وه۔چه د دی نه د هغه وخت دینی طبقی دا مطلب واحیستو چه ګوندی دی واي چه زه خداٸ یمه۔په ړومبی ځل د یو اصفهانی نومی سړی په شکایت ګرفتار کړی شو۔او نهه کاله جیل ي اوخوړو او بیا ازاد شو
خو اخر په 922 عیسوی کال کی بیا ګرفتار شو او د قرماتی باغی د جرم لیبل پری اولګیدو۔قرماتی باغیان به هغه چا ته ویلی شو چه د کعبی د ورانولو کوشس کوی۔او اخر د پھانسٸ سزا ورته واورولی شوه۔ما په تاریخ کی کتلی وو چه د هغه وخت د خلیفه مور هم د ده د حلاصی پوره کوشش اوکړو۔خو د درباری دیني طبقی په مقابله کی کامیابه نه شوه۔اخر په 23 ذالقعده یا 25 مارچ باندی د ده سزا مقرر شوه۔د مرګ په وخت کی چه ده کوم الفاظ ویلی وو۔هغه ټول په اخبار الحلاج کی درج دی۔هر څوک ي کتلی شی
د دغی الفاظو نه پس ي د قرآن پاک د 42 نمبر سورت چه سوره شوری دی۔18 نمبر آیت تلاوت کړو۔ویلی شی چه د ده د دار کولو په وخت په زرګونو خلق تماشی ته ولاړ وو۔دا واقعه د دجلی دریاب په غاړه شوی وه۔چا چه پھانسی کولو هغوي اول په مخ ګزارونه ورکړل۔بیا ي ورته دومره کوړی ورکړی چه دی بی هوشه شو۔او بیا تری سر غوڅ کړی شو۔بیا ي ورله په تنه تیل واړول او اور ي ورته اولګولو۔او د سوزیدو نه پس ي ایری دجله دریاب ته حواله کړی شوی۔دا ټولی خبری د موقعی د ګواهانو دی۔د ده واقعی سره نوری هم عټی او وړی واقعی تړلی او په تاریخ کی بیان شوی دی۔خو ما ستاسو حدمت کی داحتصار نه کار واحیستو او غټ غټ تاریخی واقعات می بیان کړل۔
ګرانه زمونګ غټ غټ عالمان او صوفیاٸ کرام منصور شهید ګنړی او ډیر د قدر په نظر ورته ګوری۔لکه جلال الدین رومی حضرت داتا ګنج بخش او رخمان بابا او داسی نور هم ډیر دی۔لکه رخمان بابا یو ځٸ کی واٸ۔
اورنګزیب او شاه جهان غوندی اشراف۔
صدقه شه د منصور غوندی ننداف۔
یا بل ځاﺉ واي چه۔
پام کوه منصور غوندی په دار نه شی رخمانه۔
مه کړه دا د عشق خبری مستی رندانه۔
یو بل شاعر چه نوم ي رانه په دی وخت کی هیر دی داسی واي۔
منصور د دار په سر ناری د اناالحق وهلی۔
شو بی پروا چه ي شراب د بی پروا څکلی دی۔
ګرانه ده به تقریبا 47 یا،48 کتابونه لیکلی وی۔چه پکی طواسین او دیوان منصور الحلاج ډیر مشهور دی۔دیوان ي ما کتلے دے۔ زه ي درته د یو شعر مفهوم وایم۔دی واي چه۔
ما خپل خداٸ د زړه په سترګو اولیده۔زما نه ي تپوس اوکړو چه ته څوک ي۔ما ورته ویل ته۔
مینه او مننه۔
Salim Khan
Comments
Post a Comment
Thanks for visiting Pashto Times. Hope you visit us again and share our articles on social media with your friends.