Pashto Mataloona. Food Maxims, Food Related Proverbs.
پښتو يوه له هغو ژبو څخه ده چي پکښي د غذا سړه تړلي شفاهي ادبي او ژبنيز توکي زيات دي. په دې کي لنډي کيسې، ټوکي، محاورې، ضرب المثلونه او متلونه هم شامل دي. ما د امتحان لپاره نن له خپلو فيسبوک دوستانو څخه وپوښتل چي د غذا په تړاو کوم متلونه پېژني. صرف د څو ساعتونو په جريان کي راسره ملګرو لاندني تر ۲۰۰ څخه زيات متلونه شريک کړل چي له کبله يې زما اټکل راته درست ښکاره سو چي د غذا په تړاو په پښتو ژبه کي زيات متلونه مستعمل دي.
احمدولي اڅکزی، د ۲۰۲۲ کال د جولای شپږمه نېټه
په فيسبوک کي زما د ملګرو له خوا راسره شريک کړل سوي متلونه:
1 ـ اتڼ کوه شېرداده نن بیا د چرګ ښوروا ده
2 ـ آتڼ کوه میرداده، نن بیا د چرګ ښوروا ده
3 ـ اوبه په وار وار څښه
4 ـ اوبه دي یخې مړۍ دي ګرمه
5 ـ اوګره په تازیله نه سړېږي
6 ـ اوګره په تلوار نه خوړل کیږي
7 ـ اوګره په تلوار نه سړيږي
8 ـ اول نس وروسته اودس
9 ـ اول وخوره د ځان غوښې بیا وخوره د ښکار غوښې
10 ـ بخت د بختورو نه ځي کاک له ګېډور نه ځي
11 ـ بې مرچه مه خولې کیږه
12 ـ پاچهان چي د اوګرې پېروی خوري وس به یې لري
13 ـ پر ګازري (زردکي) نه یم، پر خرپ ئې یم
14 ـ پسی چې هډوکي خوري، اول د خپلې ک... سره سلا کوي
15 ـ په اخوند ښوروا هم ډېره ده
16 ـ په اوړو کي یې شګه ده
17 ـ په پردي خيرات کي سپي په ډبرو مه ويله
18 ـ په تشه خوله شخوند نه وهل کېږي
19 ـ په حلوا، حلوا ويلو خوله نه خوږېږي
20 ـ په دسترخوان د بل خولې ته مه ګوره
21 ـ په دغه شکنه يې پوري کوه
22 ـ په دېګ چې څه وي په کاسهکې ترې لوېږي
23 ـ په ډيری کې خوره ، په لږ کې وېشه
24 ـ په کاسه چې موړ نه شوې په څټلو نه مړیږي
25 ـ په کوچو کي یې غاښ ووتی
26 ـ په کور کي نه اکوک نه پياز ارږی دي دومره واز
27 ـ په لاس کي یې وچ اوړه مردار دي
28 ـ په مړه اوبه مه څښه
29 ـ په میاشتو وږی، په یوه ورځ نه مړیږي
30 ـ په نس کي نه کوک نه پياز ارږی د وازګو
31 ـ په نه خواړه اشر
32 ـ پوره وي که سپوره په شريکه دې وي
33 ـ پوره وي که سپوره له خپله کوره دې وي
34 ـ پیاز دي وي په ناز دي وي
35 ـ تالي ته يې مه ګوړه ټنډې (تندي ) ته ګوره
36 ـ تر خوړلو یې امید ښه دی
37 ـ تر يوې خورما دوې وڅکي لا ښه دي
38 ـ ترخه خوره ترخه مه وايه
39 ـ تږی په خوب اوبه ویني
40 ـ توت په کپه انګور په دانه
41 ـ تور بانجان بلا نه وهي
42 ـ توري به لالا وهي ګولې به عبد الله وهي
43 ـ ټول خواړه زړه ته سلام کوي، خو سېب ته زړه سلام کوي
44 ـ چا وخوړی د ځان غوښی چا وخوړی د ښکار غوښی
45 ـ چڼې په غلا نشي چيچلې
46 ـ چه درانده بارونه وړي خوراک یې ځوځ دی
47 ـ چې ابۍ یې کوي، سابو/اورږې ته هم تبی کوي
48 ـ چې اوږه یې نه وي خوړلي د خولې یې بوی نه ځي
49 ـ چې پردۍ ښوروا ته يې میدوې تا به یې وچه خورې
50 ـ چې چېرته وخر ې پياڅه ( جوارې يا سوکړک) هم هاغه ځای له بيا سه (ځه) د خیبري اپريدو متل
51 ـ چې نه ځې په شا به دې کم، چې نه خورې څه به دې کم
52 ـ چې نه دې وي سړي مه کورت خوره مه غوړي
53 ـ چې نه یې خوري، هغه سل خرواره خوري
54 ـ چې ويې غواړې په خوله نو وبه يې خورې په څه
55 ـ چې ویی غواړې په خوله وبه یی خوری په څه
56 ـ چي اوږه وه نه خوري د خولې یې بوی نه ځي
57 ـ چي پر اخور دي لوی سوی وي، غاښ یې مه ګوره
58 ـ چی په سېب نسو خوشحاله په باغ هم نه خوشحاله کیږي
59 ـ چي په گوړه مري، په زهرو يې څه له وژنې
60 ـ چي خېټه لري، له هغې بلا مه وېرېږه
61 ـ چي د کاسې په منځ موړ نه سې، په څنډو به ئې هم موړ نه سې
62 ـ چي زما سره ګرځې داسي کشمش به خورې
63 ـ چي مربي لرې مربا خوره
64 ـ چی نه ځې په شا به دي کړم، چي نه یې خورې څه درباندي وکړم
65 ـ چي نه لرې سړي مه کورت خوره مه غوړي
66 ـ چي نه لرې سړي، مه قورت خوره مه غوړي
67 ـ څه چې په کټوه کې وي په څمڅه کې راپورته کیږي
68 ـ څوړی څه په څنګ څه په نس
69 ـ څوک چى لږ خوري هغه ډېره خوري، څوک چى ډېره خوري هغه لږ خوري٠ ( هدف يې دادى چى د يوه عمر کميږي او د بل عمر ډيريږي )
70 ـ خپل په خوله خورې د بل په سترګو
71 ـ خپل تر بس خورې د بل په هوس
72 ـ خپله ډوډۍ دبل پر سترخوان مه خوره
73 ـ خپله وچه ډوډۍ د بادشاه له ډوډۍ غوره ده
74 ـ خټکی له خټکي رنګ اخلي
75 ـ خدایه باران وکړې د خان غنم اوبه کړې مسکینان په ماړه کې
76 ـ خدایه را کړې خپل،چې ویې خورم تل
77 ـ خواړه له رنګه خوړل کېږي
78 ـ خورې څښې ما کره،غاپې د مېرزا په کوټه
79 ـ خورې خمچه (وچه ډوډۍ) او پسکۍ د وازدو ولې
80 ـ خورې سوکړک خیال د حلوا کوې
81 ـ خوړلی دي سوړ سک دی ارږی دکورتو کاږې
82 ـ خولۍ دي په غوړو کي ده
83 ـ د بل ښوروا ته وړه مه کوه
84 ـ د بل وکاسې ته یې وړه کوي هغه یې وچه خوري
85 ـ د پور تر حلوا نغده څپیړه ښه ده
86 ـ د پوونده ګاځرې ترې جوړول
87 ـ د تخته پول نرۍ وریجي هر ځای نه پیدا کېږي
88 ـ د چا په غوړو [ډوډۍ] پورې کول
89 ـ د خوار په لاس کې غنمینه ډوډۍ عیب ده
90 ـ د سپې په خوله د بحر اوبه نه مرداریږي
91 ـ د سر ئې د غورمې بوی ځي
92 ـ د سلو کالو وږی به په سل کاله موړ نسي
93 ـ د سیال خواړه دنامرد په ګیډه کې پراته وي
94 ـ د صبر میوه خوږه وي
95 ـ د صبر میوې په پراخه پخېږي
96 ـ د غریب سړي غاښ په حلوا کې خیږي
97 ـ د کور اوبه دې دارو شه
98 ـ د کور پېتي د بل کالۀ تر چرګ غوره ده
99 ـ د کور مخته یې پیشو په ټاپ تېرېږي
100 ـ د کور وچه(ډوډۍ) له پردۍ غوړې ښه ده
101 ـ د لوږي مړ سه د منت خواړه مه خوره
102 ـ د میلمه جواب پاتی دی
103 ـ د میلمه جواب پاتی دی
104 ـ د ناز خواړه یا ډېر تروه وي يا بل منگه
105 ـ د نغري خوراک د پسرلي خوراک دئ
106 ـ د وږی په سږي هم ښه کېږي
107 ـ د وږي سترګې دسترخوان کي وي
108 ـ د وږي له غوږه د ډوډۍ غږ (ږغ) ورځي
109 ـ دَ یار لپاره غټه غوښه خوړل
110 ـ دبې کاره ښځي به شلومبې بدبویه وي
111 ـ ده بل تر غلمینه خپله اوربشینه ښه ده
112 ـ دومره وخوره چي هضمولای یې کړې
113 ـ دې انغري سره نژدې ژر به مړې دلې
114 ـ ډوډۍ خپله خوره عقل دبل څخه زده کوه
115 ـ ډوډۍ د خان پخیږي ګوتي د نانوای سوځي
116 ـ ډوډۍ که د بل ده نس خو دي خپل دی
117 ـ ډوډۍ که د بل ده، نس خو دي خپل دی
118 ـ ډوډی بل ځای خورې ارږی پر موږ صافوې
119 ـ ړنګه يې خوره چې خخه د نه شي
120 ـ زړه دي کدو غوندي ډک ونیسه
121 ـ زما غوړی ستا پر کورتو تویږي او ټراری لا هم کوي
122 ـ زوم تې خاګنه کول په خپله ورته بېسده سوه
123 ـ سابه ور په مالګه کول
124 ـ سپمولي سپو خوړلي
125 ـ سړه يې خوره
126 ـ ښه انګور چغال خوري
127 ـ سوړسک (جواری) د غلمينې سيال نه دی
128 ـ شپه که تياره ده مڼې په شمار دي
129 ـ شلومبو ته رباب وهي پیاز په ګنډه ګرځوي
130 ـ شنې په پټه نه چیچل کیږي
131 ـ شيدو سوځلی مستې پوکي
132 ـ شيدې نعمت دی چې غوړي پرې واچوې نعمت الله سي
133 ـ غټه ګوله که ثواب لري انډيوال حق لري
134 ـ غوايی حلال ندی خانک يې په سر نيولی
135 ـ غوړ پر غوړ تویېږي، نه پر خواره چاوده
136 ـ غوړ په غوړو تویږي
137 ـ غوړي او پنیر دې وي، په ویر دې وي
138 ـ غوړي لا غوړ
139 ـ غوښه چې وسوځیږي هم له سبو ښه وي
140 ـ غوښه که اوسوزي هم دال نه ښه ده
141 ـ غوښي د هر چا خوښي دي، خو پیشي ایمان پر راوړی دی
142 ـ غول خوړل
143 ـ فيل وګټه اوښ وخوره
144 ـ قرت خو قرت دي خوند يې اوبو وړی دی
145 ـ ګوړه ګوړه وایه خوله به دي خوږه وي
146 ـ کابل که نه خورې، نو بد ېې هم مه وایه
147 ـ کبابو کښي هډوکي مه لټوه
148 ـ کډو په نس کې هم یوه میاشت د خدای ثنا وایي
149 ـ که خپله يې وخورې غول به شي که بل ته يې ورکړې ګل به شي
150 ـ که شپه تیاره ده مڼې په شمار دي
151 ـ که شلومبې نه را کوې د غوا سترگې خو را ښکاره کړه
152 ـ که کور پردی دی خېټه دې خپله ده
153 ـ که ورېژې غوړي خوړل اسان وې نو د منجۍ زامنو به خوړلې
154 ـ که وږی یم لری لا نه خورم
155 ـ کوړت کوړت دلته کوې، هګۍ هلته اچوې
156 ـ لالا را وړې لالا خوړلې
157 ـ لږ خوره تل خوره
158 ـ لږ خوره تل خوره،ډیر خوره ګنډیر خوره
159 ـ لږ خوره هوسا ګرځه
160 ـ لږ يې خوره تل يې خوره
161 ـ لږي وريجي ډيرې ډمامې
162 ـ لکه دشلومبو غرپ دګولې مخکي مه ځه
163 ـ لکه شلومبې تر ګولې مخته تېرېږې
164 ـ له پتيو (دالو) سوې غوښه هم ښه ده
165 ـ له دېګ یې کاشوغه ګرمه ده
166 ـ له غره نه غوښه او له سيند نه ښوروا جوړوي
167 ـ له يوې کټوي دوه هډونه مه راکاږه
168 ـ لویې مړۍ[ګولې] ثواب لري، خو یو څه د نس خیر هم په کې وي
169 ـ ماغزه خوړل
170 ـ مرګ دي وي خو د حلوايي پر دوکان
171 ـ مرگ پر ماړه نس ښه وي
172 ـ مړه ګېډه فارسي وایې
173 ـ مړۍ[ګوله] په خپله خوله کي خوند کوي
174 ـ مستې د هر چا خوښېږي خو د پشکې پسې زېړی وي
175 ـ مفت خواړه پور دي ياپېغور
176 ـ مڼه له خپلې ونې (درختې) لرې نه لوېږي
177 ـ موږ دي په سړه نه ګډو ته په توده راګډ سوې
178 ـ موږ ېې په هډوکو نه راګډوو دی په ښوروا راګډيږي
179 ـ مور یې په کلي شلومبې غواړي، لور یې په یو من کوچو سر نه غوړوینه
180 ـ موړ د وږي له حاله څه خبر دی؟
181 ـ موړ نس فارسي وايي
182 ـ میلمه خپل خواړه له ځان سره راوړي
183 ـ نيمه ډوډۍ پور کړه د ژمي شپه پر کور کړه
184 ـ نیمه ډوډۍ د کوټې پای
185 ـ هر سړی د بل په دسترخوان خپله ډوډۍ خوري
186 ـ هر سړی وايي چي زما د غړکي خوند سم دی
187 ـ هغه آش هغه کاسه
188 ـ وای سهار یې ځانته خوره، غرمه یې ملګري سره خوره او دشپې یې له دښمن سره
189 ـ وای له غ... اوګره چپه سوه، وای په نصیب کې به مې نه وه
190 ـ وچه ډوډۍ د کوټې پاى
191 ـ وږي ته ئې وویل یو یو څو کېږي ویل دوې ډوډۍ
192 ـ وریژې د وره پورې، سوکړک غره پورې
193 ـ وړيا انګور تروه وي
194 ـ ومه خورې ها نغن ، چې ته شې په پلن
195 ـ ویل فقیره غوښي دي، ویل زما هم خوښي دي
196 ـ ویی ګټه مريی په شان ویی خوره دزمري په شان
197 ـ ياد به دي زه کړم موړ به دي خدای کړي
198 ـ یتیم په ورانو شودو کي خیر دی
199 ـ يو املوک سل يې پسکۍ
200 ـ یو په ست ښه ښکاري بل په نه خوراک
201 ـ یو د لوږی مړ کېدئ، بل یې سر ته پراټې پخولې
202 ـ یو شخوند دې وي، ښه شخوند وي
203 ـ یو له ست بل له نه خواړه
204 ـ يو له لوږي مړ کېدی بل يې تر سر لاندي پراټې لټولې
205 ـ یو نس سل مینته
Keywords Abd Tags To Find This Blog Post.
Comments
Post a Comment
Thanks for visiting Pashto Times. Hope you visit us again and share our articles on social media with your friends.