Juma Khan Sufi About Pashto, Pashtuns And Afghanistan In His Book Fareeb E Natamam. Darmsal Ki Khattay. Juma Khan Sufi Book
زيات شمېر پښتانۀ ولې داسې دي ؟
Pukhtan Wali Dase Di? Juma Khan
د هر قوم يوه ژبه وي، يو رنګ سائيکلالوجي ئې وي، يو شان روحيه ئې وي او يو قسم کړۀ وړۀ ئې وي ۔ اګر کۀ د بد قسمتۍ نه پښتانۀ پۀ قبيلو ويشلي دي، ژبه ئې تقريباً يوه ده، خو نور هر څۀ ئې سره بيل بيل دي ۔ تر دې چې د مرغو،بوټو،سبزيو،موسمونو،زراعتي، مسلکي،اوودانيزواوزارووغيره نومونه او رسم و رواجونه ئې سره جدا جدا دي ۔ طبعي طورلکه د نورو ژبو لهجې ئې جدا جدا دي، مګربده دا ده چې ليکدود(املا) ئې يو نۀ دے
تر دې چې خپل ځان پښتون پۀ څو قسمه اورنګه تلفظ او ليکل کيږي ۔ هيڅ شے ئې سټينډرد نۀ دے ۔ خو يوه خبره پکې مشترکه ده ۔ پۀ خولۀ ژبه باندې ټول مئين دي ۔ خو عملاً چې پکې څوک پښتو کې پۀ شعر و شاعرۍ، ليکلو او لوستلو باندې بوخت دي،داستثنا سره سره اکثرزيات شمير ئې متعصب اوتنګ نطره دي
ددې دپاره کۀ اليکرانيکې او سوشل ميډيا ته ځير شې يا د کليو کې جوړ ادبي او شعري ټولنو ته فکر وکړي نو معمولاً د کرکې او نفرت نه ډکې وي۔ د تعقل او منطق سره به ئې ورانه وي، پۀ کومه خبره چې ولاړ وي،کۀ هغه ډيره دروغ او بې منطقه هم وي، هغه ورته د کاڼي کرښه لګي او نور ټول ورته بې عقل او نا پوهه ښکاري ۔ بلکۀ کۀ دوئ کې څوک ندرتاً د عقل او منطق خاوند وي نو هغه کۀ ډير وتلے او منطقي هم وي، هغه ورته پردے او بل مالوميږې ۔ خبرې بۀ ورپسې کوي ۔دغه وجه ده چې پۀ ژبه کې جاذبه نۀ پيدا کوي بلکۀ تمبول کوي
څۀ وخت چې امريکايان او نور د ايساف ISAFپۀ نوم افغانستان ته راغلل نو خارجيان به پۀ ښارونو، کليو او خصوصاً کابل کې آزاد ګرځيدل او د ژبيو زده کړو کتابونه بۀ ئې اغستل ۔ ما عبدالحۍ حبيبي پۀ نوم کتاب فروشي کې د دکان مالک احمد نه پوښتنه وکړه چې دغه خارجيان دکومې ژبې زده کړې کتابونه پۀ پيسو رانيسي ۔ هغه ووې چې لس کتابونه ددري ژبې زده کړي رانيسي اوپۀ ګرانه يو يا دوه دپښتو ژبې زده کړې به خرڅ شي ۔ زمونږ د ژبې عالمان مشکل تراش دي، مشکل کشا نۀ دي
پښتانۀ تل ګيله منددي ، بهانيګردي او د خپلو ناکردو پړه به پۀ بل اچوي ، دنر ګسيئت ښکار دي ۔ نور ټول قومونه ورته سپک ښکاري ۔ بلکۀ کۀ تاريخ ته ځير شې نو د فارسيي ژبې پخواني شاعرانو لکه رودکي، عنصري او فردوسي افغان او فغان پۀ يوه معنا استعمال کړيدي او تاريخ فرشته کې محمد قاسم فرشته ليکي چې ددوئ ملک ته کوهستان مۀ وايئ بلکۀ هلته افغان،شور او غوغا ده اوځکه ورته افغانستان وايئ ۔
محمد قاسم فرشته دمغل باچايانوجهانګيراوبياد شاه جهان پۀ وخت ليکل کړيدي، تاريخ فرشته ئې ليکلے دے۔ دغه کتاب د مخزن افغاني نه دوه کاله مخکې چاپ شوے دے۔ دغه وخت د احمد شاه دوطن لااتا پتا نۀ وه
شلمه پيړۍ کې دا مرض پکې سياستوالو او سياسي پۀ اصطلاح قوم پرستو اودهغوئ کابلي انډيوالانو هم اچولےاونورهم تشديد کړے دے ۔ کار به پخپله خراب کړي او پړه به پۀ بل واچوي
دې سره مې يوه خبره بله پۀ ياد شوه ۔ ۱۹۸۲ کې چې مونږه کابل کې د باچا خان پۀ زما ژوند او جدوجهد نومې کتاب باندې دترتيب، تدوين او ليکلوکار خلاص کړ او لاد کتاب مسوده چاپه خانې ته نۀ ؤ تللې،نو بابا شله وۀ چې زۀ د کتاب پۀ ديباچه کې ليکل غواړم چې د افغانستان نوم اصلاً ايرانيانو ايښودے دے، نو ځکه بايد دغه نوم دې بدل کړے شي او پۀ ځائ ئې پښتونخوا يا پښتونستان نوم کښېودل شي
بابا خو تاريخدان نۀ وۀ خو پۀ دغه ورځو کې به ورله صديق الله ريشتين صاحب ډير راتللو نو شايد هغۀ دغه کار ته لمسولے وۀ ۔ مونږ څو ورځې اړم ول چې بابا ددغسې نامطلوبه کار نه منع کړو۔ پۀ آخر کې قانع شو او کتاب مطبعې ته لاړ ۔
.jpeg)
Comments
Post a Comment
Thanks for visiting Pashto Times. Hope you visit us again and share our articles on social media with your friends.