From Pashtun To Pathan and From Pakhtunkhwa To KPK. By Abdul Hai Arien.

 From Pashtun To Pathan and From Pakhtunkhwa To KPK. By Abdul Hai Arien.

له افغان تر پټانه۔۔۔۔ او د کې پي کې استعماري تورۍ

ليک: عبدا لحئ ارين 

په نړۍ کې هر قام خپل تاريخ، روايات، ثقافت اور تهزيب وتمدن تر نوروو قامو لرغونئي، پياوړۍ اور سيال ګڼي۔ له دې کبله فاتح قامونه د مفتوح قامو دا اعتماد متولو، هغه په ذهني توګه مفلوج ول، اوپه سياسي توګه ګمراه او بانج کولو لپاره ، د هغه قام هر ثه له منځ وړلو لپاره استعماري قوتونو د هغه قام په ثقافت او تاريخ باندي يرغل کړي دي۔ 

که چيري موږ د پښتانه قام په تاريخ، جغرافيه، ژبه باندي پام وکړو، نو به دا خبره راته سرګنده سي ،چي لدې قام سره په هر پير کښې هر رقم ناوړه  ظلم او بربريت  ورسره سوي ډي. استعماريت په يو نه بل رنګ کے نغښتي ور سرا  روه ساتلي دي۔

 که چيري موږ دا خبره وسپړو چي د پشتون قام پُر تاريخ او ثقافت له عرب راونسې بيا تر مغُل، انګريز او موجوده ايراني،عربي او پنجابي  د لاسه ، نن هم په پښتون وطن کې سياسي او کلتوري يرغل روان دي۔

عرب (تازي) چي سه وخت دې خطې ته راغلو نو له نورو قامو سره سره د پښتون افغان ثقافت او تاريخ يې غير اسلامي وګيرزوي۔ او بيا د پښتانه ثقافت تباه کولو ته ئې ملا و تړله۔ او دا وو سي عربو خپل عربي کلتور د مذهب په کاليو کے په موږ وتپي۔ ولور سي نن زموږ په ټولنه کې يو ناسور ګرځېدلي دي دا په اسل کي عربو دلته راوړي۔ عربي کالي او حُليه ته ې د اسلامي لباس نوم ورکي او دلته په موږ کې رائج کو۔ د حضرت عمر (رض) امپراتوري سي څه وخت تر خراسان را وغزيده او په اول ځل عربي فوځونه خراسان ته راغلو نو په بلخ کي ې تاريخي ظلمونه وکو، د بلخ پشتانه سي د زيړ اوښ (زرتشت نبي چي په خټه پشتون وو)د مزهب پيروکاران وو، په دي مزهب عربو ثټ بنديز ولګولو۔ حالنکې په اسلام کې هر مذهب ته او د اغه پيروکارانو ته بشپړه مزهبي ازادي ښته دي۔ او دا وو سي عربي فوج د هغو وهاره (عبادت خانه) ور ړنګې کړې، مذبي کتابونه وروسيزل، په زرګونه پشتانه ځوانان، شځې، سړي ئې مړه کؤ۔ دا وؤ سي د بلخ په زرګونو پشتنو لدې ځې والشتل۔ هم داسي ظلم په پشتونخوا سوات او نور وطن کے اباد پشتنو باندي هم دغه فوځ داسي ظلمونه واکؤ۔ پشتو ږبه ئې دا دوزخ ږبه واګرځواله بلخصوص د عربو غلامان کورني الپتګين او محمود غزنوي په دوره کښې  په پشتو رسم خط باندي بنديځ ولګوو۔ د پښتو ږبې هغه جيد اکېدميسن چي د  غزنوي د يرغلګر پوځ حکمونه ئې نه منو، او د پشتو ږبې چوپړ جاري واستو، دا هغوعلیمانو ګوتي يې ورپري کي۔ او داسي دا پشتو رسم لخط يې له مينځه يوړی او دغه اوسني عربي رسم خط ئې دلته رائج کوو۔ او غرض يې د وو سي پشتانه له خپله تاريخ،  علمي او افغان فکري توګه بانج وساتي۔

دغه ظلم هلاکو خان او چنګيز خان او د هغو وحشي فوځ په افغانستان کي واکوو، د پښتنو له نسل کشي سره سره اغو په زرګونوو تاريخي کتابونه وسيزل او لائبريريانې تباه کړې۔

ورسته مغول امپرلسټو په دي وطن کې دا بربادي او تباهي کار په خپل دوره کي پيل کوو۔ مغولو چي چيري مذهب دا پشتنو په زد استعمال کو هم داسي هغو دا ادب په ډګر کې هم د پشتونو د تاريخ په تباهي کي لووي کردار لوبولي دي۔ مغلو په خپل تالئي سټو لکوالانو دا پشتنو خلاف داسي کتابونه واليکو چي هغوپه دې د پښتنو نسل ګمراه کولو او دا هغو د يووالي د کمزور ګرزولو د پاره پشتان قام له اسرائيلي نسل سرا منسوب کوو۔ پښتانه يئ په زئي خيلي کي وويشل۔ او بعض پشتني قبيلې ئې د عربو نسل و ګرزولې۔ او داسي مغلو د پښتنو د نسل په زد ګمراه کن تاريخي نظريه "پشتانه د اسريلو نسل" دي منځ ته راوړه۔ خو بيا په نونسم پيړي کې د پښتو ږبې عاليمانو لکه استاد عبدا لحي حبيبي صاحب، شکور رشاد صاحب او داسي نورو علمانو دا اسرايلو دا نظريه پا سائنسي، علمي، تاريخي او کلتوري بنيادو ردا که او په خپل سيړنو او تاريخي حوالو بيرته دا ثابته که سي پښتانه له اريائي نسله دي۔ مغلو د پشتنو په زد سي سومره جنګونو کړي دي هم دومره کلتوري، سياسي او مذهبي دښمني کي هم پشتنو تا مات ورکولو هسې واکې لکه دا پير روشان سي يو پوه پښتون سياسي مبارز وو، او اغه د مغل دا استعماريت په زد سي کوم وخت راپورته سو نو مغلو که له يواخوا له اغا سره دو توري جنګ راوان کړي وو نو بلې خوا تې د اخواند درويزه غوندي پشتون دښمن کس هم ورته وموندي۔ چي هغه دا بايزد روشان او د پشتنو په زد د مغلو په خُله کار پيل کوو۔ او د مغل په خذمت کې خپل قام او تاريخ وښکنځو۔

که يوه خوا ته د پشتانه ثقافت او تاريخ په خوندي ساتلو کي انګريز ډير کار کړي دئي۔ انګريز دا ټول پشتانه وطن په کلتور، قبيلو او رسم و رواج باندي بيشمار کتابونه لکلي دي سي نن هم موږ له هغو کتابو کار اخلو، خو بله خواته انګريز بيا د پشتانه له وطن او جغرافيه سرا هغه ظلم هم کړي دي سي د هغه اثرات نن هم زموږ په وطن کي ښته۔ انګريز پشتون وطن له امو را واخلې بيا تر اباسينه، د پښتانه مسکن دا قبضه کولو دپاره زموږ وطن نا يوازي په بيله بيلو برخو کي واويشلئي بلکه دهغو تاريخي نمان هم له ميانځه يوړؤ او په استعماري نمونو و نړي ته و پژندولو۔ لکه سي سه سيمې انګريز قبضه کې او بيا هغو ته سرحد،فاټا، او نيمو پشتني علاقو ته د برټش بلوچستان استعماري نومونه ورکو او سه نورې وړې سيمو نمونه هم د خپلو افسرانو په نمو کوو لکه ايبټ اباد، فورټ سنډيمن۔ پکار خو دا وؤ چي کله انګريز دا نورو قامو مځکې ونيولې نود هغو تاريخي نمونه نه کو بدل صرف دا برټش توري ورسري ونيشلوي۔ لکه برټش برما، برټش انډيا او داسي نور زايونه۔ خو له بدا مرغه زموږ د وطن سرا د برټش افغانيه، برټش پشتونخوا پر زئي ده استعماري نمونه وارکو۔ او د رنګه پښتانه له يو بل زه په جغرافيائي توګه بيل کولو سرا سرا، سياسي، کلتوري، معاشي، معاشرتي او نفسياتي طور هم لرې وساتو۔ او د پښتنو يوالي ور مات کوو۔ او هم داسي د پاکستان له جوړيدو پس هم د استعماري ويش تر نن ورځې پورې ساتل سوئي دي۔ بلکه نن خو يوا خوا د لته دښتون وطن مزيد ويش کولو سازشونه روان دي۔ او له دې سره سره په بلوچستان کي ويشل سوئي زياتره پشتني قبائل لخپلو پښتنو زا دا لرې ساتلو لا کبله ډيرې قبيلې لکه رئيساني، بنګلزئي، سيلاچي،زيرکزې (زيري) و ځان ته پښتانه نه وائي او بلوچي ږبه وائي، سوئي يا سبي چي د بلوچستان د پشتنو د براويانود وطن سرا اخري پوله ده، او د دې زائي زياتره پښتاني قبائل لکه خجک (کوژک)، پني، خوږياڼي، باروزئي او سه لوڼي و زرکون قبائل که سه هم ځان ته پشتانه وائي خو پشتو نسي وائيلائي، او په سندهي ږبه خبرې کوئي۔ هم دا رنګه په صوبه پنجاب کې مقبوضه علاقے لکه اټک او ميانوالي پښتون افغان قبائل هم له پښتو ږبې او کلتور ځه لاس پرينځلي دي، او د دې سيمي دا پښتانه سرائيکي ږبه وائي او د پښتنو له خوئي خصلت او زيست دير لاري تللې دي۔۔۔۔۔

داسي دا پاکستان ميډيا او سياسي خلګ د سازش لاندي اوس پښتنو ته د افغان او يا د پښتون په زئي پټان رقم غير تاريخي استعماري توري کاروي ۔ حالانکه د پټان توري دا پشتانه د وطن او تاريخ سرا هيس کار نه لري ۔ دا توري خو په هند کې د پټنه په علاقه کي ميشته پښتنو ته هندي خلګو  ويل او دهغو هندي خلګو و دغو پښتنو ته پټانان ويل،ياني دا پټنا واله۔۔۔۔۔ خو له بده مرغه دا توري اوس دا استعماري مقاصدو تر لاس کولو دپارا او د پښتانه له افغان او پشتونه ځه تړون دختمولو د پارا د پټان استعماري توري کار وي او ورسره ورسره دا پاکستان ميډيا، ټيلي ويژن، ډرامه، سټيج شوز او داسي نورو پروګرامو کي پټان د ټوکو،مسخرو او پسخن يو ايټم ګرزيدلئي دي. 

د پشتنو د يو والي د ختم کولو لپاره په لومړي يې دوي  په څلورو برخو کښې ووېش. داسي يې د پنځه زره کاله پخوانۍ نوم پښتونخوا سي د رګ ويد او د اوېستا کې ذکر راغلي دي، او بيا د غوري، او د احمدشاه بابا په دوره کښې هم ذکر سوي دي. دغه نوم  يې ختم چړي، يوا برخه لومړي په پنجاب بيا وروسته بيل کړه د اين ډبلیو پي نوم يې ورکړ. بلې برخې ته يې قبايل يا فاټا نوم ورکړ، او نيم پښتانه يې بيا د برټس بلوچستان په نامه ورک کړل او اټک ميانوالي نن هم د پنجاب برخه ده.

د دې ويش خلاف پشتون قام او دهغو سپيسلو مشرانو ډيره اږده مبارذه واکه، جيلونه يې يوړل. خپل خوږ ژوند يې دا قام دا يوالي دپاره وقف کړي يو، خوبيا هم" دير ايد ،درست ايد"، د مشرانو د ډيرو لوئيو اږدو مبارزو پائ دا راووتو سي د پاکستان حکمرانانو په مات زړه د پشتون وطن يو سو ضلو ته د خيبر پښتونخوا نوم ورکوو۔ 

د پښتانه د جديد نیشنلزم کښې د پښتونخوا توري په لومړي وار خان شهيد عبدالصمد خان اڅکزي قام ته معارفي کړي، او د پښتون نیشنلزم د سياست محور يې وګيرزو. او له چتراله تر بولانه د پښتنو د يوې تاريخي صوبې جوړولو سياست بنسټ يې کېښېږدو.

او بيا د وسو چي د اين ډبلیو پي نوم په خېبر پښتونخوا بدل کړل سو.

 که يوا خواته دغه د پښتونخوا سرا خېبر تړل د رياست سازشي پلان وو سي په دې نوم يې د فاټا آزاده خاوره د نيولو لپاره دغه کار وکړي خو بلې خواته سي نن يې فاټا رسمي توګه قبضه کړه نو اوس هغه د فاټا د اولس شناخت يې يو وار بيا ايسته کړي او د خېبر توري يې بيرته په چل ول لرې کړو. خو خير، بيا هم د پښتونخوا تاريخي نوم پخپل زي  پاتې دي. 

خو له بدمرغه نن هم استعماري سوچ لرونکو خلګ او د پاکستان د پرنټ او اليکټرونک ميډيا دا  تعصبي خلګ او ليکوالان د خېبر پښتونخوا  يا پښتونخوا په زئي "کے پي کے" توري پکاروي۔ دا استعماري نوم د ملک واقدارانو په ډير مهارت سرا مينځ ته راوړوو، سي هغه به له واخت سرا يو وار بيا پښتونخوا نوم له منځ يو وړي.  او اوس خو ډير پښتانه هم په ناخبري کښې دې ته کې پي يا کې پي کې وايي. 

په زي د دې سي د عوامي نېشنل ګوند ملګرو د خيبر د نوم د لرې کولو په زي. د متالبه رياست ته ایښې واي چي په سرکاري توګه او په میډیا باندي د کې پی کې د توري کارولو باندي مکمله پابندي ولګوي.

خو داسي ښکاري سي يو وار  به بيا د "کې پي کې" دا استعماري نوم لا ځانه د لرې کولو دپاره پشتانه ښپيته کالا مبارزه کوئي۔

From Pashtun To Pathan and From Pakhtunkhwa To KPK. By Abdul Hai Arien. From Afghan To Pathan and Pashtunkhwa To KPK. Pashto Blogs. Pashto pedia info. Pashto World, Pashto Words.