World Radio Day and Radio Kabul. History Of Radio Afghanistan By Sardar Wali.
د راډیو نړیواله ورځ او کابل راډيو
نن د راډیو نړیواله ورځ ده چي اول وار ئې ږغ په ۱۹۲۰ع کال واورېدل سو. د افغانستان راډيو د اسيا په لومړنيو راډيوګانو کي راځي چي په ۱۹۲۶ع کال امير #امان_الله_خان په لومړي ځل #مهندس_عطاالله_خان د راډيو تخنيک د زده کړي د پاره #المان ته ولاړ او کال وروسته له يوې وړې راډيويي دستګاه سره بيرته افغانستان ته راغلی، په چټکۍ سره د راډيو وداني، سټوډيو او سيګنل چاري بشپړي سوې او په لومړي ځل راډيو د يوې لايحې له مخي په خپرونو پيل وکړ چي دوه ساعته وخت ئې وو چي دستګاه ئې۲۰۰ واټه او په۳۶۰ موج به اورېدل کېده.
د راډيو سټېشن په لندنۍ کوټۍ کي جوړ سو چي ددې ودانۍ نقشه په ۱۸۹۵ع کال نصرالله خان له لندنه راوړې وه. ويل کېږي چي پر دغه ځای پخوا د #امير_شېرعلي_خان د توپ/باروتو جوړولو کارخانه وه چي د #امير_حبيب_الله له لوري د کورني اختلاف له امله له منځه يوړه سوه او پر ځای ئې لندنۍ کوټۍ جوړه سوه.
جالبه دا ده چي د ټلګراف او پوسټ وزارت يوه ۲۷ماديزه تګلاره خپره کړه چي پکښي ليکل سوي دي: "هر کس چي له هيواد دباندي راډيو راوړي، جواز به ورته جوړوي او هره مياشت به يوه افغانۍ [#راډيو_کابل] ته ورکوي. هيڅ کس نه سي کولای چي بې له اجازې خرابه راډيو جوړه کړي او هيڅ بهرنی خرابه راډيو نه سي جوړولای! که داسي وسوه مناسبه سزا به وويني". ويل کېږي چي تر سقاوي د مخه په افغانستان کي زر راډيو ګاني وې او ټولو دولت ته خپله ماليه ورکوله.
د کابل راډيو لومړی مدير محمدحسن او وياند ئې #سرورګويا نومېده چي د #پښتو برخي لومړي ويندويان عبدالجبار او #مستوره او د دري ژبي ګويا اعتمادي او #رقيه_حبيب وه. لومړي سندرغاړي چي سندري ئې ثبت کړې #استاد_غلام_حسین، #استاد_قاسم_افغان، #استاد_نتو او #استاد_قربان_علي وه.
لومړي ليکونکي ئې #رشید_لطیفي، #خلیل_الله_خلیلي، #گل_پاچا_الفت، #عبدالرحمن_پژواک، #علي_احمد_کهزاد وه چي د #صلاح_الدين_سلجوقي تر رياست لاندي ئې له راډيو سره کار کاوه.
دا نو په سيمه کي لومړۍ راډيو وه چي يوه خپلواک ملت ئې د خپرونو واک لاره، خو د بده مرغه چي په سقاوي اړ و دوړ کي راډيو هم کافره سوه او لندنۍ کوټۍ ته اور واچول سو او هر څه پکښي وسوځول، د سقاوي ناتار وروسته نادرخان روسي تخنيکګران بيا وګومارل خو د هغوۍ له خولې چي هر څه له جوړېدو وتلي دي او يوازي د راډيو لوړ ټاور له دې امله زيان نه دئ ليدلی چي د اور لمبې سمي نه ور رسېدې.
اټکل دیارلس کاله وروسته په ۱۹۴۲ع کال کي ظاهرشاهي دولت راډيو ته نوې ودانۍ جوړه کړه چي ګڼي سټوډيوګاني ئې لرلې، او هم ئې نوم له [کابل راډيو] څخه [د افغانستان راډيو] ته واړول سو، چي د لومړي وزير سردارمحمد نعيم خان په ږغ سره دوهم ځل راډيو په خپرونو پيل وکړ چي دا ځل د پښتو او دري تر څنګ په #اردو، #انګرېزي، #عربي، #فرانسوي، #الماني او #روسي ژبو هم خپروني پيل کړې.
د مشرانو له خولې چي کندهار کي د شهیدانو پر چوک د نیک محمد پر سماوار به د راډیو افغانستان لوډ سپیکر لګېدلی وو؛ او لاندي به خلکو ډډي ورته وهلي او د خپل ذوق مطابق خبرونه او نورو پرګرامو ته به ئې غوږ نيولی وو.
د افغانستان راډيو په نړۍ کي يوه له هغو راډيو ګانو څخه ده چي د عيش پرستۍ او عبث خپرونو پر ځای ئې تل د افکار په وده کي ځانګړی رول لاره او د سيمي په کچه ئې اوس هم د خلګو خوند په خوله کي دئ.
هغه سر کا زمانې د سپو د لوبو
چي یې نه واهه مزري پل په ورشو
#حمید_ماشوخیل
ويډيو:
د سنبلې د مياشتي نهمه ورځ ده چي په ټول هيواد کي به د پښتونستان جشن نمانځل کېده. دا مراسم د کابل د پښتونستان په واټ کي نمانځل کېږي چي پاچاخان او صمد خان گډون پکښي کړی دئ، نور مهم کليپونه کامنټ کي...
د راډيو افغانستان د ختم آنانس آواز د #ابراهيم_خېل_نطاق دئ.
🇦🇫#دافغانستان_تاريخ #Afghanistan_history
Comments
Post a Comment
Thanks for visiting Pashto Times. Hope you visit us again and share our articles on social media with your friends.