Pashto Times

Ghani Khan Aw Da Dir Zalmi by Maulana Khanzeb Bajour. غني خان او د دير پښتون ځلمې غني خان د خپل قام سره بې کچه مينه لري پخپله وېنا کښې د غني خان دغه مينه د خپل قام سره ځائې په ځائې جوتېږي هغه د پښتون فطري خويونه ډېر خواږه او زړه خوږي بولي ځکه خو وائي چې پښتون په نسل هرڅوک دې خو زه ورسره مینه لرم ماته ګران دې د ساګو کاسې ته به ناست وي خو مېلمه ته به ست لکه د شاهانو کوي په کوپړې ورکوټې دې خو په زړه ډېر غټ دې د پښتون په پېړو پېړو کنځلو کښې هم غني خان ته ېو سرور او ذوق ښکاري ځکه خو وائي په والله چې د جنته به شم ستون چې کنځل پکښې وانورم د پښتون پښتون غني ته د يوناني خلکو پشان ښکاري او پدې لاندې ليک کښې ورته ټول پښتانه د دير د غرونو سوچه او خوږو خلکو پشان ښکاري او د ديروژي پښتون په څېره او کړو وړو کښې د ټولو پښتنو د ژوند او کلتور ننداره وړاندې کوي.. غني خان وائي !کلي والې سندرې د ېو ملت روحاني انځور وي او پېژندګلو هم ! خو ددې روحاني انځور پیژاندګلو لپاره دا اړينه ده چې دغه بل ملت لرغونې هم وي او ريښتونې هم . ېو ريښتوني احساس لرل دومره مېړنې کار نه وي ډېر ګران کار ددې څرګندونه وي او په ځان...

د اسلام نه مخکی   که دا دعوه سمه وی چی پښتانه د اسلام نه اګاهو چيری هم غير مذهبه او غير دينه نه دی پاتی شوی  نو بيا په درسته پښتون خوا کی دديارلسو مذهبونو او کلتورونو    دا  د  دمغار نه تر قندهاره پوری دا په لکونو زرګونو ياد ګارونه مندرونه مذهبی سکولونه عبادت خانی او نوری داسی بلها بلها  مذهبی او کلتوری ودانۍ بوتان پژی کتبی کت ابونه   د چا دی او بيا په تيره تيره يک يواځی بده نت دلته د تاچږج وتخت حکم او حکمرانۍ مذهب پاتی شوی دی  نو چی پښتانه ويديان نه شول زر تشتيان نه شول هندوان نه شول او بدهيان هډو شول نه نو ايا دا دومر لويه شميره پښتانه چير ته په زمکه کی دننه اوسيدل او کنه دوی څلور زره کاله پرله پسی غلامان پاتی شوی وو او يا دوی دعباسی دوری او غزنوی سره راروی کوچيان او کډه په سر دلته راغلل  بل دا چی دا خانه بدوش دلته راغلل نو دوی خو راروی او کوچيان وو نو دومره زورور او فرهنګی خلق ي بی دخله او مات کړل او که مات ي هم کړل نو دغه په لکونو خلق څه شول چر ته لاړل چين ته عراق مصر روس  او ايران کی خو نه دی ښکاره شوی نو بيا څه شول   د دم غار نه تر قندهاره داسی چر ته لويشت او ګډوزی ګډوزی خاوره چر...

غني خان تقابلي موازنه اور استعماري رويه پارٹ ۱ باچاخان کے بڑے فرزند رابندرا ناتھ ٹيگورکے شاگردمہاتماگاندھى كے منظورنظر اندراگاندھي كے ھمجولى خان عبدالغنی خان شاعر و ادیب، مصور، موسيقار،مجسمہ ساز، دانشور،مؤرخ اور مفكر پيشه كے لحاظ سےکیمیکل انجنئیرتھے۔ تصانیف میں ’’د پنجرے چغار، پلوشے ،پانوس اور لٹون ‘‘ شعری مجموعے ہیں" گڈےوڈے" طنزومزاح کاپشتو نثري شعري مجموعه هے "خان صاحب "اردو مين پشتون کليوال کردار کی طنزيه شبيهه سازي "پٹھان اے سکيچ "کے نام سے انگریزى زبان ميں پختون تاریخ، تہذیب، روایات نفسيات اور معاشرتی زندگی کا خاکہ پیش کیا ہے۔"خان صاحب" اردو کى ايك اور كتاب هے جسميں ميں پختون کردار کانفسياتي وسماجي خاكه لكها ہے ۔سن انيس سو چوالیس میں غیر منقسم ہندوستان کی مرکزی قانون ساز اسمبلی کے سب سے کم عمرممبر منتخب ہوكرمسٹر جناح كے ڈسک فيلو رهے بيگم رعنالياقت على خان كے انتهائ قريبى ذاتى دوست رهے اوراپنى هى كى ،مجبور کرنےکيوجه سے لياقت علي خان نےخداي خدمتگارتحريك اورحكومت كے درميان سمجهوتے کی كوشش بهي كي تقسيم كے وقت ميں مسلم ليگ کي ذيلي شرپسند تنظيم ...

سوال کیا فرماتے ہیں علماء دین و مفتیان شرع متین مسئلہ ذیل کے بارے میں کہ زید نے ایک کمپنی ایجاد کی اس کمپنی کا کام یہ ہے کہ اگر کوئی بھی اس کمپنی میں کام کرنا چاہتا ہے تو وہ کمپنی اس سے سات ہزار روپے لیا کرتی ہے اس کے بعد وہ کمپنی اس کو یہ کام دیتی ہے کہ آپ کو ہماری کمپنی کا پرچار کرنا ہے یعنی لوگوں کو اس کمپنی سے اسی طرح جوڑنا ہے جس طرح آپ سات ہزار روپے دیکر جڑے ہو اگر آپ یہ کام کروگے تو یہ کمپنی آپ کو دو آدمی جوڑنے کے ایک ہزار روپے دے گی اسی طریقہ سے جتنے زیادہ لوگوں کو اس کمپنی سے جوڑوگے اتنے ہی زیادہ پیسے ملیں گے اور اگر یہ کام نہیں کیا تو کمپنی آپ کو کچھ بھی نہیں دے گی اور وہ سات ہزار رپے بھی آپ کو واپس نہیں ملیں گے اور میں اس کی بھی وضاحت کردوں کہ جو سات ہزار رپے وہ کمپنی لوگوں سے وصول کرتی ہے وہ ان کا جائز کاروبار میں استعمال کرکے جو منافع ہوتا ہے وہ ہی پیسا کام کرنے والے لوگوں کو دیتی ہے تو کیا یہ طریقہ اور اسے کمایا جانے والا پیسا حلال ہے یا نہیں مدلل و مفصل جواب تحریر فرمادیں۔ جواب بسم الله الرحمن الرحيم Fatwa : 892-752/SN=8/1439 (الف) آپ نے کمپنی کا جو طریقہٴ کار تحریر کیا ہ...

طالب جان! طالبان د همدوی په نامه له جوړ شوي تحریکه له عجیب تاریخي حالت سره مخ دي. طالبان د ټوپکیانو خلاف را پورته شوه، ورو ورو یې موخې نوې کېدې تر څو د کابل په ګدۍ هم کیناستل. مونږ دلته نه د هغو په تاریخ خبرې کوو او نه یې په ښو او بدو خواوو، طالب په ۲۰۰۱ لومړي کال هغه وخت له کابله پښې سپکې کړې ، چې امریکایان له خپلو نورو نړیوالو انډيوالانو سره په هېواد را تويې او شمال ائتلاف د وږو لیوانو په توګه په کابل را ننوتل. بن کې د نړۍ د سرنوشت ټاکونکي را ټول شول او دلته یې د قومونو او تنظیمونو داسې ګډوله حکومت د کرزي په مشرۍ تعین کړ، چې لسیزې به وغواړي تر څو ملت له دغو ميراث خورو بیغمه شي. هر څه چې وه(په دې خبره نو بیا د طالبانو مشران تر هر چا ښه پوهیږي) طالبانو له چا سره جنګ نه درلود او د ژمي په خوب ویده وه، بیا چا را جګ کړه، وسله یې ورکړه او ورو ورو یې ترې داسې قوت جوړ کړ، چې باید افغان لانجه کې مطرح وي. د قطر دفتر جوړ شو، ورو ورو یې د مشروعيت هڅې پېل شوي، بیا غربي او امریکایي ورځپاڼو او چينلونو لابي ورته شروع کړه او دوی ته یې لږ نور باروت هم ور زیات کړل.  د ورځې په تيرېدو پَردِې لرې کېدلې او ...

طالب جان! طالبان د همدوی په نامه له جوړ شوي تحریکه له عجیب تاریخي حالت سره مخ دي. طالبان د ټوپکیانو خلاف را پورته شوه، ورو ورو یې موخې نوې کېدې تر څو د کابل په ګدۍ هم کیناستل. مونږ دلته نه د هغو په تاریخ خبرې کوو او نه یې په ښو او بدو خواوو، طالب په ۲۰۰۱ لومړي کال هغه وخت له کابله پښې سپکې کړې ، چې امریکایان له خپلو نورو نړیوالو انډيوالانو سره په هېواد را تويې او شمال ائتلاف د وږو لیوانو په توګه په کابل را ننوتل. بن کې د نړۍ د سرنوشت ټاکونکي را ټول شول او دلته یې د قومونو او تنظیمونو داسې ګډوله حکومت د کرزي په مشرۍ تعین کړ، چې لسیزې به وغواړي تر څو ملت له دغو ميراث خورو بیغمه شي. هر څه چې وه(په دې خبره نو بیا د طالبانو مشران تر هر چا ښه پوهیږي) طالبانو له چا سره جنګ نه درلود او د ژمي په خوب ویده وه، بیا چا را جګ کړه، وسله یې ورکړه او ورو ورو یې ترې داسې قوت جوړ کړ، چې باید افغان لانجه کې مطرح وي. د قطر دفتر جوړ شو، ورو ورو یې د مشروعيت هڅې پېل شوي، بیا غربي او امریکایي ورځپاڼو او چينلونو لابي ورته شروع کړه او دوی ته یې لږ نور باروت هم ور زیات کړل.  د ورځې په تيرېدو پَردِې لرې کېدلې او ...

"پټه خزانه" يو لرغونی ادبي تاريخ او اهم تاريخي اثر....!  پټه خزانه د پښتو ژبې يوه داسې لرغونی ادبي او علمي تاريخ دی چې روغ رمټ او په صيح  بڼه تر موږه رارسيدلی دی، دا لرغونې ادبي تذكره په كال (۱۱۴۱) و (۱۱۴۲) هــ كښې محمد بن داود خان بن قادرخان هوتك د د کندهار د باچا شاحسين هوتك په تشويق او غوښتنه په كندهار كښې تاليف كړې ده، په دې ادبی تاريخ كښې د مولف په شمول د (يو پنځستو) پخوانيو شاعرانو او ليكوالانو د ژوند حال او د هغو د عملي او ادبي اثارو نمونې راغونډې كړل شوې دي، علامه عبدالحى حبيبي صاحب د پټې خزانې په سريزه كښې په دې اړه داسي وايي: "اين كتاب درسال (۱۱۴۱) و (۱۱۴۲) هجري قمري بامر پادشاه مليت پرور افغانستان اعليحضر ت شاه حسين هوتك ازطرف محمد بن داود خان بن قادرخان هوتك يكى از رجال دربار اين بادشاه علم دوست در قندهار تاليف ګرديده و تاريخ ادب وشعر پشتو را از سنه (۱۱۰) تا (۱۱۰۰) هجري قمري در برګرفته و محتوى شرح حال و اشعار (۵۰) نفر شعراى قديم و معاصران مولف ارجمند مي باشد " د دې تاريخ کتاب يوازينۍ مسوده چي د كوټې له (ملا عباس كاسي) نوم کس سره خوندي وه د علامه عبدالحى ...

تاريخ خان جهانى و مخزن افغانى دا مغالطو نه ډک تاريخ:- ( قيس عبدالرشيد بن عيص حقيقت يا افسانه ) سوال نمبر ٨: آيا قيس د عبرانى ژبے لفظ دے ؟  سوال نمبر ٩ : حضور صلى الله عليه وسلم ته چه کوم وفود راغلے دى هغے کښے يه د قيس بن عيص نومى سړى نوم په عبدالرشيد بدل کړے دے او که نه ؟  دے دواړو سوالونو جواب به يوځاے بحث کوو ـ ځکه چه د يو بل سره تړلے دى ـ  جواب:-  قيس تورے :-  قيس تورې د عربى دے ـ چه معنى يه ابو الفضل مولانا عبدالحفيظ بلياوى خپل کتاب مصباح اللغات کښي داسي کړے ده ـ " قاس يقيس قيسا وقياسا ــ په ناز سره تلل يا اوږے کيدل ــ الطيب قعرا الجراحۃ : د زخم د منبع ناپ کيدل ــ صفت قاٸس -- الشى بغيره او على غيره ــ د يوشان والے اندازه کول ـ ـ قايس قياسا ومقايسۃ بين الامرين ــ اندازه لګول ــ تقيس ــ د قبيله قيس غيلان سره ځان ګنړل ـ   نو د مطلب دا شو چه د قيس معنى اندازه لګول ـ يا پيماٸش ده ـ دغه شان د قيس معنى په " المغرب في ترتيب العرب للمطرزي" کښے داسے ذکر کړے ده ـ " (ق ي س) : (الْــقَيْسُ) مَصْدَرُ قَاسَ وَبِهِ سُمِّيَتْ الْقَبِيلَةُ الْمَنْسُوبُ إلَيْهَا ابْنُ أَبِي نَجِيح...

لکه څنګه چې د علم 'علم' ته اېپسټمالوجي (Epistemology) وائي، دا رنګ د تاریخ 'تاریخ' ته هسټروګرافي (Historiography) وائي. د اسانتیا لۀ مخه هسټریوګرافي ته تاريخ نويسي/ 'تاریخ لیکنه' هم وائي؛ خو دا اصل کښې د تاریخ د علم هغه څانګه ده چې ور پۀ کښې تاریخي واقعاتو/ مشاهیرو/ اقدارو ته د استناد زمینه/ جامه ور اغوستولې کېږي. دا استناد تشکيلي وي چې ور پۀ کښې دربار/ ریاست/ ليکوال/ ليکوالي د هغه وخت د ظالم مظلوم/ حاکم محکوم او د پړ او وړ بیانیه را ولاړوي – لکه څنګه چې هم پۀ يو وخت یو جنګجو د چا لپاره مجاهد/ مبارز او د چا لپاره دهشت ګرد/ يرغلګر وي، هم دا رنګ د واقعاتو تشکيلي حقیقتونه وخت پۀ وخت نوي نوي مخونه را څرګندوي. انساني ژوند کښې هغه تمام تاریخي ضروریات چې خوندي پاتې کېدل ئې ضروري وو، د شاعرۍ په وساطت خوندي کېدل او پۀ شفوي طريقه سینه پۀ سینه محفوظ کېدل . د سماج/ اخلاق/ ذراعت لوازمات داسې محفوظ شول. بیا پۀ لرغوني مصر او میوزوپوټيمیاکښې د تواریخ یو ترتیب وار ترجیحاتي درباري (Chronologies) جوړېدل. دغه سلسله پۀ پینځمه قبل مسیح پېړۍ کښې چې د یونان تر تاریخ نويسۍ را رسېده نو...

مومن خان بابا تره خیلوکلي کې د مومن خان په اړوند ډیرې کیسې مشهورې دي  وایي: مومن خان غښتلی ځوان وه، ده دوه ورونه نورهم درلودل هغوی له یو مور څخه وو، دی د بله مور څخه، مومن خان د ورونو منځ کې مشر هم وه، د وخت د پاچاه له خوا نفرکشی شوه، پلار یې مومن خان ورته معرفي کړ نوموړۍ  هرات ته ولاړه. د نفر کشی په اړه تاریخ کتابونو کې لیکل شوي: نادرشاه افشار سني مذهب د قرقلو په قوم پورې اړه لري اصلاً ترک او د افشار له ښاخ څخه وه، په ۱۷۳۶م کال کې د ایران د پاچاهۍ په تخت کښیناست. بیا نادرشاه افشار د کابل په خوا روان شو، د دغه ځای رئیس شاه درګاهی تریو لنډې جګړې وروسته تسلیم شو او په ۱۷۳۸م کال په کابل باندې د نادر قبضه ټینګه شوه . [بیا نادرشاه افشار د کابل  له نیولو ورسته د هند په لور د خپلو لښکرو سره وخوځیده، نو د هند د نیولو او چورچپاول وروسته په دې توګه لیکل شوي: «کله چې نادرشاه افشار د خیبر جلال آباد له لارې د روژې په اوله ۱۱۵۲سپومیزه چې د ۱۷۳۹م سره سمون لري، کابل ته راغی د کابل د ټولو سیمو پښتنو مشرانو له نادرشاه افشار سره لیدنه وکړه، نږدې څلویښت زره پښتانه، هزاره او د نورو قومونو ځوانان له پیښور ا...